Азаттық радиосы

Азат Еуропа/Азаттық радиосы (ағылш. Radio Free Europe/Radio Liberty) — АҚШ Конгрессі қаржыландыратын халықаралық коммерциялық емес радиохабар тарату ұйымы. 1950 жылы Мюнхен қаласында Халықаралық большевизмнен құтқару қоғамы құрған «Азат Еуропа» радиостанциясының ізбасары. Қамқоршы ұйымы — АҚШ-тың ғаламдық медиа жөніндегі агенттігі. Миссиясы мен ұстанымы ретінде «демократиялық құндылықтар мен институттарды дамытуға үлес қосу, оған қоса билігі тәуелсіз, еркін медиаға жол бермей отырған елдердегі адам құқығын жаңалық тарату арқылы дамыту» деп санайды.

Азаттық радиосы
Ел	АҚШ
Хабар тарату тілі	27 тіл
Хабар тарату аумағы	23 ел
Хабар тарата бастады	1950 («Азат Еуропа» радиосы) 1953 («Азаттық» радиосы)
Иесі	АҚШ-тың ғаламдық медиа жөніндегі агенттігі
Директоры	Стивен Капус
Сайты	rferl.org

Қазақ редакциясының тарихы

1953 жылға шейін хабарлар тек орыс тілінде таратылып келді. Осы жылы ғана "Азаттық" деп аталып, Кеңес одағының құрамына кірген барлық республикалардың тілдерінде хабар жүргізе бастады.

Ең алғашқы қазақ тіліндегі хабар 1953 жылдың 18 наурызында эфирге шықты. Хабарларды біртұтас Түркістан редакциясы (Бас редакторы — Асан Қайғы (), орынбасары — Велли Зуннун) даярлады. Бұл редакция қазақ, қырғыз, тәжік, түркімен, өзбек тілдерінде хабарлар жүргізген.

1967 ж. Түркістан редакциясы "Оңтүстік Түркістан" және "Солтүстік Түркістан" деп екіге бөлінді. "Солтүстік Түркістан" редакциясы қазақ, қырғыз, ұйғыр тілдерінде хабар таратқан. 1968 ж. Түркістан редакциясында өзгерістер жүргізіліп, "Түркістан-1", "Түркістан-2", "Түркістан-3" болып үшке бөлінді. "Түркістан-3" редакциясы қазақ тіліндегі хабарларды таратты, басқарушылары — Тағыберлі және деген азаматтар болды.

1975 ж. бұл редакциялар жеке-жеке бөлініп шықты да, қазақ редакциясын Ж. Бапыш басқарды. 1988—1995 жж. аралығында редакцияға Хасен Оралтай басшылық жасады, қазақстандық бөліміне Қиял Сабдалин жетекшілік етті. Тәуелсіздік туын желбіретуге ұлттық рухта үн қосқан бірден-бір радио болды.

Хабар тарататын тілдері мен жобалары

Бүкіл әлем

• ағылшынша (Free Europe/Liberty)

Еуразия

• орысша (Настоящее время, Votvot)

Шығыс Еуропа

• Украина: украинша (Свобода, Крым.Реалии), орысша, қырымтатарша (Крым.Реалии)
• Беларусь: беларусша (Свабода)

Орталық Еуропа және Балқан елдері

• Мажарстан: мажарша (Szabad Európa)
• Румыния: румынша (Europa Liberă)
• Молдова: румынша, орысша (Europa Liberă)
• Болгария: болгарша (Свободна Европа)
• Босния, Черногория, Сербия: сербохорватша (Slobodna Evropa)
• Солтүстік Македония: македонша (Слободна Европа)
• Косово: албанша (Evropa e Lirë)

Ресей

• орысша (Свобода, Сибирь.Реалии, Север.Реалии, Кавказ.Реалии, Idel.Реалии)
• шешенше (Маршо)
• татарша (Азатлык)

Кавказ

• Армения: армянша, орысша, ағылшынша (Азатутюн)
• Әзербайжан: әзербайжанша (Азадлыг)
• Грузия: грузинше (Тависуплеба), орысша (Эхо Кавказа)

Таяу Шығыс

• Иран: парсыша, ағылшынша (Farda)

Орталық Азия

• Қазақстан: қазақша, орысша (Азаттық)
• Қырғызстан: қырғызша, орысша (Азаттык)
• Тәжікстан: тәжікше, орысша (Озоди)
• Түрікменстан: түрікменше, орысша (Азатлык)
• Өзбекстан: өзбекше, орысша (Озодлик)

Оңтүстік Азия

• Ауғанстан: дари, пушту (Azadi)
• Пәкістан: пушту (Mashaal)

Дереккөздер

1. Азаттық радиосының миссиясы
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3