Денисов ауданы

Денисов ауданы — Қостанай облысының батыс бөлігіндегі әкімшілік бөлініс. Жер аумағы — 6,8 мың км². Аудан орталығы — Денисовка ауылы.

Қазақстан ауданы
Денисов ауданы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы	Қостанай облысы
Аудан орталығы	Денисовка
Ауылдық округтер саны	12
Ауыл саны	26
Әкімі	Руслан Қатпаев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Денисов ауылы, Калинин көшесі, №5
Тарихы мен географиясы
Координаттары	52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. / 52.44000; 61.74000 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 52°26′24″ с. е. 61°44′24″ ш. б. / 52.44000° с. е. 61.74000° ш. б. / 52.44000; 61.74000 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1938 жыл
Жер аумағы	6,7 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	16 497 адам (2023)
Ұлттық құрамы	орыстар (40,22%) қазақтар (26,64%) украиндар (16,07%) немістер (7,45%) белорустар (2,82%) татарлар (1,56%) башқұрттар (1,01%) әзербайжандар (0,83%) басқалары (3,4%)
Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды	10
Денисов ауданының әкімдігі

Географиялық орны

Шығысында Бейімбет Майлин, оңтүстігінде Жітіқара, Қамысты аудандарымен, солтүстігі мен батысында Ресей Федерациясымен шектеседі.

Жер бедері

Аудан жері жазық, шығысқа қарай еңіс келетін Орал сырты үстірті мен Торғай Үстіртінің солтүстік тұсын алып жатыр. Кен байлықтарынан құрылыстық тас, әктас кездеседі.

Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

Климаты шұғыл континенттік. Қысы суық ызғарлы, жазы ыстық, құрғақ. Қаңтардағы ауаның орташа температурасы — -17…-18°С, шілдеде — 19…21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 250–300 мм. Басты өзендері: Тобыл, Әйет және оның салалары — Қарағайлыәйет және Қамыстыәйет. Тобыл өзенінде Жоғарғы Тобыл бөгені, Қамыстыәйет өзенінде Қамысты бөгені салынған. Ірі көлдері: Жақсы Алакөл, Светлое, Шыбындысор және Айқоныс. Ауданының жері, негізінен, қара және қызыл қоңыр топырақты, сортаң топырақтар да кездеседі. Өсімдігі жусан аралас қау мен селеу, бетеге аралас далалық шөптерден тұрады. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, сарышұнақ, қосаяқ; құстардан қаз, үйрек, аққу, тырна, қызғыш, бозторғай, т.б. мекендейді.

Денисов ауданы ауа райы
Көрсеткіш	Қаң	Ақп	Нау	Сәу	Мам	Мау	Шіл	Там	Қыр	Қаз	Қар	Жел	Жыл
Орташа температура, °C	−15,1	−14,9	−8,1	4,8	13,2	19,1	20,2	18,3	11,9	4,2	−5,8	−12,6	2,9
Жауын-шашын нормасы, мм	16	14	16	25	34	41	61	38	23	25	20	19	331

Халқы

1939	1959	1970	1979	1989	1999	2009	2021
23065	▲32697	▲37420	▼33612	▲34718	▼29333	▼21912	▼17571

Тұрғындар саны – 18 376 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 27,20%, орыстар – 39,43%, украиндар – 16,29%, немістер – 7,43%, беларустар – 2,86%, татарлар – 1,59%, башқұрттар – 0,91%, әзербайжандар – 0,83%, басқа ұлт өкілдері –3,45%.

Әкімшілік бөлінісі

26 елді мекен 2 ауылдық әкімдік пен 10 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік	Орталығы	Елді мекендері	Халқы (2021)
Архангель ауылдық округі	Жалтыркөл ауылы	2	▼950
Аршалы ауылдық округі	Аршалы ауылы	4	▼957
Әйет ауылдық округі	Әйет ауылы	2	▼1167
Глебов ауылдық әкімдігі	Глебовка ауылы	1	▼539
Денисов ауылдық округі	Денисовка ауылы	3	▼6129
Красноармейский ауылдық округі	Фрунзе ауылы	3	▼1556
Қырым ауылдық әкімдігі	Қырым ауылы	1	▼674
Перелески ауылдық округі	Перелески ауылы	1	▼1457
Покров ауылдық округі	Покровка ауылы	2	▼459
Приречен ауылдық округі	Приреченка ауылы	2	▼886
Свердлов ауылдық округі	Свердловка ауылы	3	▼698
Тельман ауылдық округі	Антоновка ауылы	2	▼1448

Ірі елді мекендері

Елді мекен	Халқы (2021)
Денисовка	▼5186
Перелески	▼1457
Фрунзе	▼1194
Антоновка	▼1081
Әйет	▼725
Крымское	▼664
Свердловка	▼625
Жалтыркөл	▼604
Некрасовка	▼591
Приреченка	▼557
Глебовка	▼539

Шаруашылығы

Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жер аумағы — 452,5 мың га, оның ішінде 329,7 мың га егістік, 116 мың га жайылым бар. Денисов ауданы арқылы батыстан шығысқа қарай Ақмола – Қарталы темір жолы, оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Қостанай – Жітіқара темір жолы, сондай-ақ республикалық маңызы бар Қостанай – Рудный – Тобыл – Жітіқара автомобиль магистралі өтеді. Аудан ішіндегі елді мекендер автомобиль жолдары арқылы байланысқан.

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
2. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
3. Ресей империясы,  КСРО халық санақтары
4. ҚР халық санақтары Мұрағатталған 10 Қазанның 2023 жылы.