Индер Каспий ойпаты алабындағы тұзды тұйық көл ИндерМорфометрияӨлшемі13 5 11 кмАуданы110 км Жағалау сызығының ұзындығы40

Индер – Каспий ойпаты алабындағы тұзды тұйық көл.

Морфометрия
Индер
Өлшемі	13,5 × 11 км
Ауданы	110 км²
Жағалау сызығының ұзындығы	40 км
Тереңдігі	0,7 м
Орналасуы
48°27′48″ с. е. 51°55′19″ ш. б. / 48.46333° с. е. 51.92194° ш. б. / 48.46333; 51.92194 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 48°27′48″ с. е. 51°55′19″ ш. б. / 48.46333° с. е. 51.92194° ш. б. / 48.46333; 51.92194 ^(G) ^(O) ^(Я)^(T)
Ел	Қазақстан
Аймақ	Атырау облысы
Аудан	Индер ауданы
Индер
Индер
Индер Ортаққорда

Басқа мағыналар үшін Индер деген бетті қараңыз.

Географиялық орны

Атырау облысының Индер ауданы аумағында. Индербор кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 15-18 шақырым қашықтықта орналасқан.

Этимологиясы

Бұл сөз қалмақша ундер – „биік“, „қырат“, „биіктік“, монғолша ондор –„биіктік“, „биік“, бурятша ундэр – „биік қырат“, „биіктік“, әзірбайжанша һундур – „биік“ деген мағынаны білдіреді. Жергілікті тұрғындар мұны Дендер деп те атайды. Индер (Дендер) атау сөз ретінде түркі, монғол және басқа тілдерде де кеңінен қолданылып, бір-біріне жақын, сәйкес мағынаға ие келеді. Индер көлінің атауы «биік жота, қырат, биіктік» мәндерін білдіреді. Индер топонимі моңғол тілінде өндөр, қалмақ тілінде үндер "биік, зор, ұзын" сөзінен жасалып, алдымен тауға берілген атау екені анықталды.

Гидрографикасы

Шарасының аумағы 110 км². Ұзындығы 13,5 км, ені 11 км, ең терең жері 0,7 м, жағалау сызығының ұзындығы 40 км. Негізгі толығу көзі айналасындағы саздардан шығатын тұзды бұлақтар. Көлге жылына 1,5 млн. тоннаға дейін тұз (негізінен NaCl) шөгеді. Көл тектоникалық процестер әсерінен жер бетінің аз-мұз ойысуы нәтижесінде пайда болған. Көл солтүстік-шығысында Индер таулары деп аталатын қыраттармен жапсарласады, оңтүстік жағалауы біршама тегіс үстіртке ұласады. Көлдің солтүстік бөлігі біршама ірі, геолиялық құрылысы жағынан күрделі тұзкүмбезді құрылымның оңтүстік қанаты бетінде орналасқан, оңтүстік жағалауы “каспийлік түзілімдер” деп аталатын соңғы геологиялық замандарда түзілген шөгінділерден құралған. Көлдің жағалау өңірі саздақты болып келеді, ол шағын-шағын жыралармен тілімденген. Көл атмосфералық жауын-шашын суларымен, мерзімді ағын суларымен және жерасты суларымен қоректенеді. Көлді қоректендіруші жерүсті сулары тек қана қар суының көктемде жаппай еруі нәтижесінде және нөсерлі жауындар есебінен қалыптасады, сондықтан олардың атқаратын рөлі шектеулі.

Қолданысы

Индер көлінен құрамында бром, калий бар жоғары сапалы ас тұзы өндіріледі. Ал көлдің лайлы саз-балшығы түрлі ауруларды емдеуге пайдаланылады.

Дереккөздер

Жер-су атаулары (этимологиялық анықтамалық) «Өнер» баспасы, Алматы 2011 ISBN 978-601-209-161-8
Мурзаев Э.М. Словарь народных географических терминов — Москва: "Мысль", 1984. — 653 б. — 3000 таралым.
Бердібек Бияров Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгілері — Алматы: "Мемлекеттік тілді дамыту институты", 2012. — 460 б. — 1000 таралым. — ISBN 978-601-7206-35-2.
Индер ауданы, «Арыс» баспасы Алматы, 2006 ISBN 9965-17-273-0
«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том

[1] Жер-су атаулары (этимологиялық анықтамалық) «Өнер» баспасы, Алматы 2011 ISBN 978-601-209-161-8

[2] Мурзаев Э.М. Словарь народных географических терминов — Москва: "Мысль", 1984. — 653 б. — 3000 таралым.

[3] Бердібек Бияров Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгілері — Алматы: "Мемлекеттік тілді дамыту институты", 2012. — 460 б. — 1000 таралым. — ISBN 978-601-7206-35-2.

[4] Индер ауданы, «Арыс» баспасы Алматы, 2006 ISBN 9965-17-273-0

[5] «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том