Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Шілік, Шелек – Іле алабындағы өзен.
| Шілік өзені | |
|---|---|
 | |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 245 км |
| Су алабының ауданы | 4980 км² |
| Су алабы | Іле алабы |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Күнгей Алатауы |
| • Координаттары | 42°57′38″ с. е. 77°12′54″ ш. б. / 42.96056° с. е. 77.21500° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Қапшағай су қоймасы |
| • Координаттары | 43°46′40″ с. е. 78°06′22″ ш. б. / 43.77778° с. е. 78.10611° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°46′40″ с. е. 78°06′22″ ш. б. / 43.77778° с. е. 78.10611° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Алматы облысының Талғар, Райымбек, Еңбекшіқазақ аудандары |
Басқа мағыналар үшін Шілік деген бетті қараңыз.Сөз төркіні
Зерттеушілердің айтуы бойынша "Көнеде чел сөзі "жел" мағынасын берсе, аяққы ек қосымшасы сол мекендегі соғатын желдің құбылысын білдіреді". Жергілікті тұрғындар: "Бұл атаудың бастапқы тұлғасы шілік содан шелек болып өзгеріп кеткен" деседі. Алайда, бұл тектес елдімекен атаулары Ақмола облысының Ерейментау ауданында Шелексай түрінде кездессе, Қырғызстанның Ыстықкөл облысында Чилик атауы бары белгілі.
Географиялық орны
Алматы облысының Талғар, Райымбек, Еңбекшіқазақ аудандары жерімен ағады. Ұзындығы 245 км, су жиналатын алабы 4980 км2.
Бастауы
Күнгей Алатауының солтүстік беткейіндегі мұздықтардан басталып, Шелек ауылынан 20 км солтүстікте Қапшағай су қоймасына құяды. Жоғары бөлігінде тар шатқал жасап ағады, төменде жайылып, жағасы жайпауыттанады.
Гидрологиясы
Жауын-шашын, мұздық, жер асты суларымен толығады. Өзеннің 70-тей саласы бар. Басты салалары – Талды, Жіңішке, Сарыбұлақ, Асы. Суының минералдылығы тасу кезінде (сәуір – қыркүйек айларында) 100 – 150 мг/л-ден сабасына түскенде 250 – 300 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су ағымы Малыбай ауылының тұсында 32,2 м3/с. Суының басым бөлігі егін, бау-бақша суаруға пайдаланылады, жоғарғы алабы – жайылым, шабындық. Бойында бірнеше шағын СЭС-тер және Бартоғай бөгені салынған. Одан су Үлкен Алматы каналына жіберіледі. Ш.Уәлиханов Шілік аңғарында 1856 жылы болып, өзен алабының табиғаты, тұрғындарының кәсібі туралы дерек жинаған, археологиялық зерттеу жүргізген. Ол мұнда ежелгі суару жүйесінің болғандығы туралы болжам жасаған.
Дереккөздер
- Еркебай Қойшыбаев Қазақстанның жер-су аттары сөздігі — Алматы: "Мектеп", 1985. — 256 б. — 3600 таралым.
- Телғожа Жанұзақ Жер-су атаулары — Алматы: "Өнер", 2011. — 496 б. — 3000 таралым. — ISBN 978-601-209-161-8.
- Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
Сыртқы сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Шілік өзені |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, seks, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, порно, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, +18, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер, xxx, sex
Shilik Shelek Ile alabyndagy ozen Shilik ozeniSipattamasyҰzyndygy 245 kmSu alabynyn audany 4980 km Su alaby Ile alabySu agysyBastauy Kүngej Alatauy Koordinattary 42 57 38 s e 77 12 54 sh b 42 96056 s e 77 21500 sh b 42 96056 77 21500 G O Ya T Sagasy Қapshagaj su kojmasy Koordinattary 43 46 40 s e 78 06 22 sh b 43 77778 s e 78 10611 sh b 43 77778 78 10611 G O Ya Koordinattar 43 46 40 s e 78 06 22 sh b 43 77778 s e 78 10611 sh b 43 77778 78 10611 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Almaty oblysynyn Talgar Rajymbek Enbekshikazak audandary Baska magynalar үshin Shilik degen betti karanyz Soz torkiniZertteushilerdin ajtuy bojynsha Konede chel sozi zhel magynasyn berse ayakky ek kosymshasy sol mekendegi sogatyn zheldin kubylysyn bildiredi Zhergilikti turgyndar Bul ataudyn bastapky tulgasy shilik sodan shelek bolyp ozgerip ketken desedi Alajda bul tektes eldimeken ataulary Akmola oblysynyn Erejmentau audanynda Sheleksaj tүrinde kezdesse Қyrgyzstannyn Ystykkol oblysynda Chilik atauy bary belgili Geografiyalyk ornyAlmaty oblysynyn Talgar Rajymbek Enbekshikazak audandary zherimen agady Ұzyndygy 245 km su zhinalatyn alaby 4980 km2 BastauyKүngej Alatauynyn soltүstik betkejindegi muzdyktardan bastalyp Shelek auylynan 20 km soltүstikte Қapshagaj su kojmasyna kuyady Zhogary boliginde tar shatkal zhasap agady tomende zhajylyp zhagasy zhajpauyttanady GidrologiyasyZhauyn shashyn muzdyk zher asty sularymen tolygady Өzennin 70 tej salasy bar Basty salalary Taldy Zhinishke Sarybulak Asy Suynyn mineraldylygy tasu kezinde sәuir kyrkүjek ajlarynda 100 150 mg l den sabasyna tүskende 250 300 mg l ge dejin ozgeredi Kop zhyldyk ortasha su agymy Malybaj auylynyn tusynda 32 2 m3 s Suynyn basym boligi egin bau baksha suaruga pajdalanylady zhogargy alaby zhajylym shabyndyk Bojynda birneshe shagyn SES ter zhәne Bartogaj bogeni salyngan Odan su Үlken Almaty kanalyna zhiberiledi Sh Uәlihanov Shilik angarynda 1856 zhyly bolyp ozen alabynyn tabigaty turgyndarynyn kәsibi turaly derek zhinagan arheologiyalyk zertteu zhүrgizgen Ol munda ezhelgi suaru zhүjesinin bolgandygy turaly bolzham zhasagan DerekkozderErkebaj Қojshybaev Қazakstannyn zher su attary sozdigi Almaty Mektep 1985 256 b 3600 taralym Telgozha Zhanuzak Zher su ataulary Almaty Өner 2011 496 b 3000 taralym ISBN 978 601 209 161 8 Zhetisu enciklopediya Almaty Arys baspasy 2004 zhyl 712 bet 48 bet tүrli tүsti suretti zhapsyrma ISBN 9965 17 134 3Syrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Shilik ozeni