Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Қорғасын (лат. Plumbum; Pb) — элементтердің периодты жүйесінің IV–тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі. Реттік нөмірі 82, атом массасы 207, 2.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| күміс-сұр түсті ауыр металл, көкшіл реңді  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Қорғасын, 82 | ||||||||||||||
| Топ типі | Басқа металдар | ||||||||||||||
| Топ, период, блок | 14, 6, p | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p2 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 18, 4 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 175 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 146±5 | |||||||||||||||
| 202 | |||||||||||||||
| (+4e) 84 (+2e) 120 | |||||||||||||||
| 2,33 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| Pb←Pb2+ −0,126 В | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | −4, −2, −1, +1, +2, +3, +4 | ||||||||||||||
| 1-ші: 715.6 кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 11,3415 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 600,61 K (327,46 °C, 621,43 °F) | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 2022 K (1749 °C, 3180 °F) | ||||||||||||||
| 4,77 кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 177,8 кДж/моль | ||||||||||||||
| 26,65 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| текше бетке бағытталған | |||||||||||||||
| 4,950 Å | |||||||||||||||
| 88,00 K | |||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) 35,3 Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| 16 ГПа | |||||||||||||||
| 5.6 ГПа | |||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті | 0.44 | ||||||||||||||
| Моос қаттылығы | 1.5 | ||||||||||||||
| 38–50 | |||||||||||||||
| 7439-92-1 | |||||||||||||||
Қорғасын өте ерте заманнан белгілі, одан жасалған тиын ақша, медальондар ертедегі Египет қазбаларынан көп табылған. Жер қыртысындағы мөлшері 1.6 07 %, ол жеке күйінде кездеседі. Ең маңызды кені– галенит– қорғасын жылтыры PbS; Қазақстандағы кендері Оңтүстік және Шығыс Қазақстанда және Қарағанды облысында.
Қорғасын бос күйінде көкшіл-сұр түсті жұмсақ және ауыр металл, оңай балқиды. Қорғасынды өндіру үшін, оның рудасын алдымен байытады, одан шыққан концентратта 40–78% қорғасын болады. Концентраттағы қорғасын көбіне полиметаллургия әдісімен алынады. Қорғасын-өнеркәсіп пен техникада кең пайдаланылатын түсті металл. Ол атмосферада коррозия және қышқылдар әсеріне төзімді болғандықтан, химиялык аппапатуралар (әсіресе, күкірт қышқылы өндірісінде) және кабель, оқ, бытыра дайындауда, радиоактив сәулелерінен қорғануда, медицинада кең қолданады.
Дереккөздер
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
- О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
- Популярная библиотека химических элементов, М., 1977; Лебедев Ю.А., Второе дыхание марафонца, М., 1990.
 | Бұл — химия бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, seks, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, порно, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, +18, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер, xxx, sex
Қorgasyn lat Plumbum Pb elementterdin periodty zhүjesinin IV tobyndagy himiyalyk element asyl metaldardyn biri Rettik nomiri 82 atom massasy 207 2 82 Tallij Қorgasyn VismutSn Pb Fl Periodicheskaya sistema elementov82 PbZhaj zattyn syrtky bejnesikүmis sur tүsti auyr metall kokshil rendiAtom kasietiAtauy simvol nomiriҚorgasyn 82Top tipiBaska metaldarTop period blok14 6 pAtomdyk massa 206 14 207 94 kalypty 207 2 1 1 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Xe 4f14 5d10 6s2 6p2Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 32 18 4Atom radiusy175Himiyalyk kasietteri146 5202 4e 84 2e 1202 33 Poling shkalasy Pb Pb2 0 126 V Pb Pb4 0 80 VTotygu dәrezheleri 4 2 1 1 2 3 41 shi 715 6 kDzh mol eV 2 shi 1450 5 kDzh mol eV 3 shi 3081 5 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 11 3415 g sm Balku temperaturasy600 61 K 327 46 C 621 43 F Қajnau temperaturasy2022 K 1749 C 3180 F 4 77 kDzh molBulanu zhyluy177 8 kDzh mol26 65 Dzh K mol Molyarlyk kolem18 3 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 978 1088 1229 1412 1660 2027Zhaj zattyn kristalldyk torytekshe betke bagyttalgan4 950 A88 00 KBaska da kasietteri 300 K 35 3 Vt m K 16 GPa5 6 GPaPuasson koefficienti0 44Moos kattylygy1 538 507439 92 1Қorgasyn Pb Қorgasyn ote erte zamannan belgili odan zhasalgan tiyn aksha medalondar ertedegi Egipet kazbalarynan kop tabylgan Zher kyrtysyndagy molsheri 1 6 07 ol zheke kүjinde kezdesedi En manyzdy keni galenit korgasyn zhyltyry PbS Қazakstandagy kenderi Ontүstik zhәne Shygys Қazakstanda zhәne Қaragandy oblysynda Қorgasyn bos kүjinde kokshil sur tүsti zhumsak zhәne auyr metall onaj balkidy Қorgasyndy ondiru үshin onyn rudasyn aldymen bajytady odan shykkan koncentratta 40 78 korgasyn bolady Koncentrattagy korgasyn kobine polimetallurgiya әdisimen alynady Қorgasyn onerkәsip pen tehnikada ken pajdalanylatyn tүsti metall Ol atmosferada korroziya zhәne kyshkyldar әserine tozimdi bolgandyktan himiyalyk appapaturalar әsirese kүkirt kyshkyly ondirisinde zhәne kabel ok bytyra dajyndauda radioaktiv sәulelerinen korganuda medicinada ken koldanady DerekkozderRahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2 O D Dajyrbekov B E Altynbekov B K Torgauytov U I Kenesariev T S Hajdarova Aurudyn aldyn alu zhәne saktandyru bojynsha oryssha kazaksha terminologiyalyk sozdik Shymkent Ғasyr Sh 2005 zhyl ISBN 9965 752 06 0 Populyarnaya biblioteka himicheskih elementov M 1977 Lebedev Yu A Vtoroe dyhanie marafonca M 1990 Bul himiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz