2024 жыл

Жылдар
2020 · 2021 · 2022 · 2023 — 2024 — 2025 · 2026 · 2027 · 2028
Онжылдықтар
· 2010 жж. — — ·
Ғасырлар
XX ғасыр — XXI ғасыр —

XIX ғасыр — XX ғасыр — XXI ғасыр — —

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 жж. 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100

2024 жыл басқа күнтізбелерде

Грегориан күнтізбесі	2024 MMXXIV
Юлиан күнтізбесі	2023 — 2024 (14 қаңтардан бастап)
Рим қаласының құрылуынан бастап	2776 — 2777 (4 мамырдан бастап)
Византия күнтізбесі	7532 — 7533 (14 қыркүйектен бастап)
Еврей күнтізбесі	5784 — 5785 ה'תשפ"ד — ה'תשפ"ה
Ислам күнтізбесі	1445 — 1446
	1473 ԹՎ ՌՆՀԳ
	4720 — 4721
	2016 — 2017
-	2080 — 2081
-	1946 — 1947
-	5125 — 5126
	1402 — 1403

2024 жыл — Григориан күнтізбесі бойынша аптаның бірінші күні, яғни дүйсенбіде басталады. Кібісе жыл.

Бұл біздің заманымыздың 2024 жылы, 24-жылы, XXI ғасырдың 24-жылы, 21 ғасырдың 3-онжылдығының 4-жылы, 5-жылы болып табылады.

2024 жыл әлемдегі ірі қақтығыстардың жалғасуымен ерекшеленді: Ресейдің Украинаға басып кіруі, Израиль−Хамас соғысы, , және тағы басқа.

2024 жылы шамамен төрт миллиард адам тұратын дүние жүзінің 76 шақты мемлекетінде ұлттық сайлау өтті. Сайлайтын елдер тізімінде халқы ең көп 10 елдің сегізі (Америка Құрама Штаттары, Бангладеш, Бразилия, Индонезия, Мексика, Пәкістан, Ресей және Үндістан), Франция мен Ұлыбритания бар. 2024 жылы оған қоса жүрді.

Оқиғалар

Қаңтар

• 1 қаңтар
  • Мысыр, Эфиопия, Иран, Сауд Арабиясы және Біріккен Араб Әмірліктері құрамына кірді.
  • Таулы Қарабақ аймағы Әзербайжан құрамына қайта кірді де, Арцах Республикасы ресми түрде ыдырады.
  • Жапонияның батыс жағалауында 7.5 Mww деңгейлі орын алды, нәтижесінде 126 адам қайтыс болды, 611 адам жарақат алды.
  • Эфиопия Сомалилендпен Бербера портын пайдалану туралы келісімге келгенін жариялады. Эфиопия сонымен бірге Сомалилендтің тәуелсіздігін мойындайтын бірінші ел болатынын айтады.
• 2 қаңтар – Маршалл аралдарында өтті. президент болып сайлады.
• 3 қаңтар – : Қасым Сүлейманиның өлтірілу «мерейтойына» , Иранда Ислам мемлекеті бомбалауы нәтижесінде 89 адам қайтыс болды.
• 7 қаңтар – Бангладеште өтті. Оппозициялық партияның наразылығына және дауыс беруге келгендер санының күрт төмендеуіне қарамастан басқарған Авами лиг партиясы сайлауда төртінші рет қатар жеңіске жетті.
• 8 қаңтар – : Лос Чонерос атты картель басшысы түрмеден қашып кетті. елде төтенше жағдай жариялады. Көшелерге, түрмелерге әскерилер жіберілді.
• 11 қаңтар
  • Папуа — Жаңа Гвинеяда есептеу кезінде болған болжалды қателік нәтижесінде полицейлер мен сарбаздардың жалақысы берілмей қалды, елде ереуіл басталды.
  • АҚШ хуситтер қозғалысына тауар тасымалдап жатқан ирандық басып, кейін батады. Операция нәтижесінде кеменің бүкіл экипажы ұсталған, екі теңізде жоғалған.
• 12 қаңтар – Өркендеу күзетшісі операциясы: жауап ретінде АҚШ бастаған коалиция хуситтердің Йемендегі базаларына .
• 13 қаңтар – Тайваньда өтті. үміткері жалпы дауыстың 40% жинады да, жеңіске жетті.
• 14 қаңтар
  • Таққа отырғанына 52 жыл болған күні тақтан бас тартты, оның орнына таққа кронпринц Фредерик отырып, ол атанды.
  • : халықтың тек 16.3% қатысқан сайлау нәтижесінде халық наразылығына қарамастан президент 62.9% дауыспен қайта сайланды.
• 15 қаңтар – болып ұлықтауы.
• 19 қаңтар – Жапония миссиясының көмегімен Айға баяу қондыру жасаған бесінші ел болды.
• 22 қаңтар – болып ұлықтауы.
• 24 қаңтар – : ресейлік Ил-76 әскери транспорт ұшағы құлады. Ресей мәліметінше ішінде болған барлық адам, соның ішінде 65 украиналық әскери тұтқын, экипаждың 6 мүшесі және 3 күзетші, қайтыс болды.
• 26 қаңтар
  • Израиль−Хамас соғысы: БҰҰ Халықаралық әділет соты Израильдің Газадағы геноцидтік әрекетіне жол бермегенін және палестиналықтарға қауіпсіздік бергенін талап етті, алайда әскери операцияның тоқтатылуын талап еткен жоқ.
  • Тувалуда өтті.
• 28 қаңтар – Финляндиядағы 1-айналымы өтті.
• 31 қаңтар – Джохор сұлтаны Малайзияның 17-Янг ди-Пертуан Агонг тағына отырды.

Ақпан

• 4 ақпан
  • қайтыс болды; орнын вице-президент алды.
  • Сальвадорда өтті.
• 7 ақпан – Әзербайжандағы президент сайлауы: Оппозицияның наразылығына қарамастан, Ильхам Әлиев бесінші рет қайта сайланды.
• 8 ақпан – Пәкістанда өтті. Нәтижесінде мандаттарының көбісін Партиясыз саясаткерлер жеңіп алды. Партиясыздардың көбі тыйым салынған бұрынғы мүшелері болған.
• 11 ақпан – : Екінші айналым нәтижесінде президент болып сайланды.
• 14 ақпан – : Үкіметтік табуляторлардың ресми жылдам санауы бұрынғы әскери офицер наурыз айында шығарылатын түпкілікті нәтижелерге дейін президенттік сайлаудың жеңімпазы деп таныды.
• 16 ақпан – түрмеде ресейлік оппозиционер Алексей Навальный қайтыс болды.
• 22 ақпан – америкалық компаниясының Nova-C қонушысы Айға қонған алғашқы коммерциялық көлік болды.
• 23 ақпан – Армения өзінің ҰҚШҰ-дағы мүшелігін де-факто уақытша тоқтатты.
• 25 ақпан – Беларусьтегі нәтижесінде биліктегі партиясы мандаттың көпшілігіне ие болды.

Наурыз

Теракт салдарынан қираған Крокус Сити Холл концерт залы

• 1 наурыз
  • Қазақстан бірыңғай уақыт белдеуіне (UTC+5:00) көшті.
  • Иранда өтті.
• 7 наурыз – Швеция ресми түрде НАТО құрамына енді де, оның 32-мүшесі болды.
• 11 наурыз – және елдегі қылмыскер топтарының өзара соғысы деп сипатталатын дағдарыс жағдайында екі лауазымнан да отставкаға кететінін хабарлады.
• 13 наурыз – Еуропа Одағы «Одақтың жасанды зият жайлы регламенті» атты арналған әлемдегі алғашқы толық құқықтық және реттеуші заңды қабылдады.
• 15–17 наурыз – Ресейде сегізінші президент сайлануы жүрді. Нәтижесінде Владимир Путин бесінші рет қайта сайланды.
• 22 наурыз – Ресейдің қаласындағы Crocus City Hall залында Ислам мемлекеті ұйымына қатысы бар қарулы адамдар концертке келушілерге шабуыл жасап, кем дегенде 137 адамды өлтіріп, 182 адамды жаралады.
• 25 наурыз – БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі Газада «тез арада атысты тоқтатуды» және барлық кепілге алынғандарды дереу және сөзсіз босатуды талап ететін қарар қабылдады.
• 31 наурыз – Болгария мен Румыния теңіз және әуе жолдары арқылы Шенген аймағының құрамына кірді.

Сәуір

Ұлы аятолла Әли Хаменеи Израильдің Дамаскідегі Иран консулдығына жасаған соққысы салдарынан қаза тапқан жеті адамға жаназа намазын оқып жатыр.

• 1 сәуір – Израиль Иранның Дамасктағы елшілігіне шабуыл жасайды да, нәтижесінде 16 адам қаза тапты.
• 6 сәуір – нәтижесінде болып сайланды.
• 10 сәуір
  • : мен Демократиялық альянс (кор.) 176 мандат жеңіп алды. Қызметтегі президент Юн Сок Ёльге байланысы бар мен Халықтық болашақ партиясы (кор.) тек 108 мандатқа ғана ие болды.
  • Айдың басында орын алған Израильдің Дамаскідегі Иран елшілігін бомбалауынан кейін Иран Израильге жауап соққыларын бастады.
• 25 сәуір – Гаити президентінің міндетін атқарушы және премьер-министр отставкасынан кейін өтпелі президенттік кеңес Гаити мемлекетінің жаңа басшысы ретінде билікті өз қолына алды.

Мамыр

Иран президенті Ибраһим Раисимен қоштасу рәсімі, оның тікұшақ апатында қаза болуынан кейін.

• 5 мамыр – нәтижесінде президент болып сайланды.
• 7–11 мамыр – Швецияның Мальмё қаласында Eurovision ән байқауы 2024 өтті. Нәтижесінде швейцариялық Nemo рэпері « әнімен жеңіске жетті.
• 10 мамыр – БҰҰ Бас Ассамблеясы Палестина мемлекетіне алфавиттік тәртіппен мүше мемлекеттердің арасында тұру құқығын беру үшін дауыс берді. Бұл БҰҰ Бас Ассамблеясының 2024 жылғы 10 қыркүйекте өтетін келесі сессиясында күшіне енеді.
• 13 мамыр – Бишімбаев ісі нәтижесінде Қуандық Уәлиханұлы Бишімбаев 24 жылға бас бостандығынан айырылды.
• 14 мамыр – Құлсарыда сол жылғы су тасқыны үшін өтемақыға қарсылар наразылық шараларын бастады.
• 15 мамыр – .
• 19 мамыр
  • Әзербайжан-Иран шекарасына жақын жерде , Иран президенті мен , тағы жеті жолаушы мен экипаж қаза тапты.
  • Кейбір болжамдар бойынша басқарған Конго Демократиялық Республикасындағы мемлекеттік төңкеріс әрекеті Киншасадағы толқуларға әкелді. Үкімет сарбаздары тез арада араласып, төңкеріс басшыларын тұтқындап, тыныштық орнатты.
• 20 мамыр – Халықаралық қылмыстық соттың бас прокуроры Биньямин Нетаньяху мен Газадағы Хамас жетекшісін әскери қылмыс жасады деген айыппен қамауға алуға ордер беруді сұрады.
• 24 мамыр
  • БҰҰ-ның халықаралық соты Израильдің Газа секторының оңтүстігіндегі әскери шабуылын тоқтатқанын талап етті.
  • Папуа — Жаңа Гвинеядағы ірі көшкін кесірінен 2,000 астам адам көз жұмды.
• 26 мамыр – : қызметте болған президент қайта сайланды.
• 29 мамыр – : Оңтүстік Африка Республикасының демократиялық тарихында Африкалық ұлттық конгресс тұңғыш рет дауыстың көпшілігіне ие болды.
• 30 мамыр – АҚШ бұрынғы президенті Дональд Трамп порно актриса берген параға және басқа да айыптарға қатысты сот процесінде 34 тармақ бойынша кінәлі деп танылды. Ол төрт жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін.

Маусым

• 1 маусым
  • 19 сәуірде басталған Үндістандағы аяқталды.
  • Исландиядағы орын алды, нәтижесінде президент болды.
• 2 маусым – Мексикадағы нәтижесінде Клаудия Шейнбаум Мексиканың тұңғыш әйел президенті болды.
• 6–9 маусым – Еуропалық парламент өтті.
• 12 маусым – Біріккен Ұлттар Ұйымының және одан туындаған қақтығыстарға қатысты алғашқы тергеуі Израиль мен Хамастың соғыс қылмыстарын жасағанын анықтады.
• 12 маусым–15 шілде – Германияда Футболдан 2024 жылғы Еуропа чемпионаты өтті.
• 23 маусым
  • Сауд Арабиясының Мекке қаласында жыл сайынғы қажылық кезінде қатты ыстықтан 1300-ден астам адам қаза тапты делінеді.
  • Ресейдегі Дағыстанның Махачқала мен Дербент қалаларында екі түрлі шабуыл орын алған, нәтижесінде 20-ға жуық адам қайтыс болды.
• 24 маусым – WikiLeaks негіздеушісі Джулиан Ассанж кінәсін ішінара мойындауға келіседі де, британдық түрмеден шығып, АҚШ-тың Солтүстік Мариана аралдарына жеткізілді. Ол тыңшылық жасады деген айыптардың біріне кінәсін мойындады да, екі күннен кейін Отаны Аустралияға жеткізілді.
• 26 маусым – Боливияда Хуан Хосе Суньига әскери төңкеріс жасайын деді, бірақ ол сәтсіз шықты.
• 30 маусым–7 шілде – Франциядағы парламент сайлауы орын алды.

Шілде

Эйфель мұнарасындағы олимпиадалық сақиналар

• 4 шілде – : Кир Стармер Лейбористік партияны ірі жеңіске жеткізеді де, партия 14 жылда тұңғыш рет үкіметке оралды. Премьер-министр Риши Сунак өз қызметін аяқтайды.
• 5 шілде – : Масуд Пезешкиан Иран президенті болып сайланды.
• 7 шілде – : солшыл мандат көпшілігіне ие болды.
• 9–11 шілде – Вашингтонда 33-НАТО саммиті орын алды.
• 13 шілде – 2024 АҚШ президент сайлауы үшін кампаниялаған Дональд Трампқа митинг кезінде , Пенсильванияда қастандық жасалды.
• 15–16 шілде – Руандадағы : қайта сайланды.
• 21 шілде – қызметтегі АҚШ президенті Джо Байден қайта сайланудан бас тартты.
• 26 шілде–11 тамыз – Париж, Францияда 2024 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары өтуде.
• 28 шілде – Венесуэладағы президент сайлауы: президент Николас Мадуро сайлаудағы жеңісін жариялады. Нәтижесінде Оңтүстік Американың көптеген елдерінің сайлау нәтижелерін мойындаудан бас тартты және Мадуро үкіметімен дипломатиялық қарым-қатынастар тоқтатылдым және .
• 29 шілде – Израиль Бейрут қаласының маңындағы Дахие ауданында шабуыл жасап, тапсырыс берді деп айыпталған Хизбуллаһ қолбасшысы өлтірілгенін жариялады.
• 30 шілде – Үндістанның штатындағы ауданындағы көшкін салдарынан кемінде 334 адам қаза тауып, 200-ден астам адам жараланып, 281 адам із-түзсіз жоғалып кетті.
• 31 шілде – Хамастың саяси көшбасшысы Исмаил Хания Тегерандағы резиденциясында өлтірілді.

Тамыз

Адамдар Шейх Хасинаның отставкаға кетуін Бангладештегі Премьер-министр кеңсесінің алдында тойлап жатыр.

• 1 тамыз – Қырғи қабақ соғысы аяқталғалы бергі орын алды.
• 4 тамыз – Бангладеш премьер-министрі Шейх Хасина бүкілхалықтық наразылық шараларынан кейін отставкасын жариялап, Үндістанға кетеді.
• 7 тамыз – Тайланд Жоғарғы Сотының шешімінен кейін оппозициялық партиясы таратылды да, пен басқа саясаткерлерге саясатпен айналысуға тыйым салынды.
• 11 тамыз – Украина президенті Володимир Зеленський Украина әскерінің Ресейдің Курск облысына басып кіргенін жариялады. Әскерлер облыстағы бірнеше жерді жаулады да, 76,000 адам эвакуацияланды.
• 14 тамыз
  • Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы екі жыл аралығында екінші мәрте Қоғамдық денсаулық сақтаудың халықаралық маңызы бар төтенше жағдайы деп жариялады.
  • 14–19 тамыз – .
• 17 тамыз – Индонезия өзінің 79-Тәуелсіздік күнін өткізді. Бұл күні ел астанасы Джакартадан Нусантараға жылжытылады деп жоспарланған еді, алайда кейінге қалдырылды.
• 24 тамыз – Ливан оңтүстігінде бірнеше соққы жасайды.
• 31 тамыз – Шығыс Қазақстан облысы Алтай кентінде Ертіс кенішінің "Ертіс" шахтасында белгісіз затпен улану белгілері бар 4 жұмысшының денесі табылды.

Қыркүйек

Хезболла штаб-пәтеріне жасалған әуе шабуылдарынан кейін Бейрут маңынан түтін шығып жатыр

• 2 қыркүйек – шешімімен Бразилияда X (Twitter атауымен де белгілі) әлеуметтік желісіне тыйым салынды. Осы қаулыға себеп ретінде Бразилия үкіметі дезинформацияның кең тарағаны деп көрген желідегі өзгеріс және Илон Масктың елдегі заңды өкіл атамау шешімі берілді.
• 7 қыркүйек – : қайта сайланып, екінші мерзімін бастады.
• 17–18 қыркүйек – Екі жаппай кибершабуыл барысында Хезболла содырлары мен дәрігерлер пайдаланатын пейджерлер мен жарылуынан 32 адам қаза тауып, 3000-ға жуық адам жараланды. Болжамды қылмыскер ретінде көбіне Израиль аталады.
• 20 қыркүйек – Израиль Хезболланың он бір шақты әскербасыларын, солардың ішінде өлтіреді. Бұл апта басында болған пейджер жарылысынан кейін Израиль мен Хезболла арасындағы шайқастардың күшеюіне байланысты орын алды.
• 20 қыркүйек – : Шри-Ланка президенті болып солшыл сайланды. Бұл ел тарихындағы президент сайлауының тұңғыш екінші айналымынан белгілі болды.
• 23 қыркүйек – 2006 жылдан бергі Израиль–Хезболла қақтығысындағы ең қанды күн орын алды, Ливанға жасалған соққылар нәтижесінде 569 адам қайтыс болды да, 1 835 адам жарақат алды.
• 26 қыркүйек – 2017 жылғы дауылынан кейінгі ең жойқын Атлантикалық дауыл болған дауылы төртінші санаттағы дауыл ретінде Флоридаға құлады. Онда 236 адам қаза тауып, 685-тен астам адам із-түзсіз жоғалған.
• 27 қыркүйек – Хезболланың Бейрут, Ливандағы бас пунктіне атқылады да, ұйым басшысы өлтірді.
• 29 қыркүйек – : сайлау нәтижесінде дауыстың көпшілігіне аса оңшыл жеңіске жетті, бірақ көпшілікке қол жеткізе алмады. Бұл — аса оңшылдардың Екінші дүниежүзілік соғыстан бергі Аустриядағы тұңғыш жеңісі.
• 30 қыркүйек – Ұлыбритания электр энергиясын өндіру үшін көмірден бас тартқан алғашқы елі болды, ел бұл энергия көзін 142 жыл бойы пайдаланып келген еді.

Қазан

Испаниядағы су тасқынының салдары

• 1 қазан – Иран жойылуына жауап ретінде Израильге қарай 201 баллистикалық зымыран ұшырды.
• 6 қазан – Қазақстанда АЭС салу туралы референдум өтті.
• 8 қазан – Ресейдегі мессенджері бұғатталды.
• 9 қазан – Түркияда Discord мессенджері бұғатталды.
• 16 қазан – ХАМАС жетекшісі Рафахтағы Израиль әскерімен болған атыста қаза тапты.
• 20 қазан – және .
• 26 қазан – Грузияда парламенттік сайлау өткізу.
• 28 қазан – Грузияда парламенттік сайлаудан кейін наразылықтар басталды.
• 30 қазан – Испаниядағы ең ірі су тасқыны. 200-ге жуық адам қайтыс болды, ал көпшілігі із-түзсіз жоғалып кетті.

Қараша

Сайланған АҚШ президенті Дональд Трамп пен қазіргі президент Джо Байден Ақ үйдегі Сопақ кабинетте кездесу барысында

• 5 қараша – Америка Құрама Штаттарында президент сайлауы өтті. Нәтижесінде Дональд Трамп екінші мерзімге қайта сайланды.
• 11–22 қараша – Баку, Әзербайжанда өтті.
• 16 қараша – Испанияның Мадрид қаласында Junior Eurovision 2024 ән байқауы өтіп, грузиялық әнші «To My Mom» әнімен жеңіске жетті.
• 21 қараша – Халықаралық қылмыстық сот Израиль премьер-министрі Беньямин Нетаньяхуды және Израильдің бұрынғы қорғаныс министрі Йоав Галантты қамауға алу ордерін шығарды.
• 26 қараша – Беньямин Нетаньяхудың хабарлауынша Израиль мен Хезболла арасында бейбіт келісімі жасалды да, Үшінші Ливан соғысы аяқталды.
• 30 қараша – Сирия азаматтық соғысы: Сириялық оппозиция Алеппо қаласының көбін басқарып кетті де, Ресей 2016 жылдан бері қалаға тұңғыш рет зымыран тастады.

Желтоқсан

Сеулдегі әскери жағдайға қарсы наразылық

Ақтау маңындағы Embraer E190 апаты салдарынан Гейдар Әлиев атындағы халықаралық әуежайда апат құрбандарына арналған мемориал

• 3 желтоқсан – Корея Республикасының президенті Юн Сөк Йөл халыққа деген кешкі жолдауында жаппай әскери жағдай жариялады да, Солтүстік Кореямен бірге жұмыс істеді деген айып тақты.
• 4 желтоқсан – Франциядағы саяси дағдарыс: вотум кезінде жеңілді де, лауазымынан қуылды.
• 6 желтоқсан – : сайлаудың нәтижесінің күшін жойды, жинаған дауыстарының бөлігі Ресейдің сайлауға араласуынан шыққан деді.
• 7 желтоқсан – 2019 жылғы өрттен зақым көрген қайта ашылды.
• 8 желтоқсан – Башар әл-Асад кейін Дамаскіден қашады, нәтижесінде әл-Асад президенттігі мен 61 жылға созылған Баастық Сирия үкіметі аяқталды. Сириялық оппозиция елде уақытша үкімет құрды.
• 12 желтоқсан – Үндістандық шахматшы 2024 жылғы Шахмат бойынша Дүние жүзі чемпионы атанды.
• 14 желтоқсан
  • : партиясының мүшесі еш бәсекесіз президент сайланды.
  • Парламенттің дауыс беруінен кейін Корея Республикасының президенті Юн Сөк Йөлге импичмент жарияланды да, оның өкілеттігі уақытша тоқтатылды, президент міндетін атқарушысы болды.
• 25 желтоқсан – Қазақстанда әзербайжандық Embraer ERJ-190AR ұшағы құлады. Ұшақта болған 67 жолаушының жиырма екісі аман қалды.
• 27 желтоқсан – Оңтүстік Корея президент міндетін атқарушысы және импичмент жарияланды да, президент пен премьер-министр міндетін атқарушысы болды.
• 29 желтоқсан – Хорватиядағы .

Туғандар

Тағы қараңыз:

Қайтыс болғандар

Тағы қараңыз: Санат:2024 жылы қайтыс болғандар

Тағы қараңыз

Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: 2024

2024 жыл

Дереккөздер

1. БРИКС-ке бес мемлекет қосылды  (қаз.). kaz.zakon.kz (1 қаңтар 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
2. Ebel, Francesca Defeated by force, Nagorno-Karabakh government declares it will dissolve  (ағыл.). The Washington Post (28 September 2023). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
3. M 7.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan  (ағыл.). (1 January 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
4. Ethiopia signs pact to use Somaliland's Red Sea port  (ағыл.). Reuters (1 January 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
5. Hilda Heine sworn in as President of the Marshall Islands  (ағыл.). rnz.co.nz (2 January 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
6. Iran revises down death toll from Kerman attacks to 84  (ағыл.). xinhua.net (4 January 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
7. IS claims responsibility for deadly Iran bombings that killed 84  (ағыл.). (4 January 2024). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
8. Ecuador declares state of emergency amid prison chaos  (ағыл.). Reuters (9 January 2024). Тексерілді, 22 қаңтар 2024.
9. Horton, Alex, Lamothe, Dan, Ryan, Missy, Hauslohner, Abigail U.S.-led coalition strikes Iran-aligned Houthi militants in Yemen  (ағыл.). The Washington Post (11 January 2024).
10. Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV  (ағыл.). (31 December 2023). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
11. Unrest grips Comoros as opposition rejects president's re-election  (ағыл.). (17 January 2024). Тексерілді, 22 қаңтар 2024.
12. Progressive Arévalo is ‘virtual winner’ of Guatemala election after corruption angered voters  (ағыл.). AP News (20 August 2023). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
13. Ragozhina, Nadia No survivors on plane Russia says was carrying 65 Ukrainian PoWs  (ағыл.). (24 January 2024). Тексерілді, 26 қаңтар 2024.
14. Суд ООН потребовал от Израиля принять меры для защиты палестинцев в Газе  (орыс.). интерфакс (26 января 2024). Тексерілді, 26 қаңтар 2024.
15. Voting begins in tiny Tuvalu in election that reverberates from China to Australia  (ағыл.). npr (25 January 2024). Тексерілді, 26 қаңтар 2024.
16. Hage Geingob, Namibia’s president, dies aged 82 after cancer treatment  (ағыл.). The Guardian (4 February 2024). Тексерілді, 5 ақпан 2024.
17. Кучера, Джошуа Қарабақты қайтарған Әзербайжанда президентті сайлау науқаны қалай өтіп жатыр?  (қаз.). Азаттық радиосы (2 ақпан 2024). Тексерілді, 8 ақпан 2024.
18. Сұлтанова, Аида Preliminary results show Azerbaijan’s president wins re-election, as expected  (ағыл.). Associated Press (7 February 2024). Тексерілді, 8 ақпан 2024.
19. Бүгін түнде сағат тілі ауысады: қазақстандықтар не істеуі керек  (қаз.). SPUTNIK (29 ақпан 2024). Тексерілді, 29 ақпан 2024.
20. Sweden officially joins NATO  (ағыл.). НАТО (7 March 2024). Тексерілді, 7 наурыз 2024.
21. Sweden finally joins Nato after nearly two-year wait  (ағыл.). The Guardian (7 March 2024). Тексерілді, 7 наурыз 2024.
22. Grant, Will; Gregory, James және Armstrong, Kathryn Haiti's prime minister Ariel Henry resigns as law and order collapses  (ағыл.). (11 March 2024). Тексерілді, 7 наурыз 2024.
23. Gilchrist, Karen World’s first major act to regulate AI passed by European lawmakers  (ағыл.). (13 March 2024). Тексерілді, 7 наурыз 2024.
24. Путин бесінші рет Ресей президенті болып қайта сайланды  (қаз.). КазТАГ (18 наурыз 2024). Тексерілді, 29 наурыз 2024.
25. Romania and Bulgaria to join Schengen border-free zone by air and sea  (ағыл.). (28 December 2023). Тексерілді, 7 қаңтар 2024.
26. South Korea’s 2024 General Election: Results and Implications  (ағыл.). CSIS. Тексерілді, 29 наурыз 2024.
27. Eurovision: Switzerland wins 2024 song contest  (ағыл.). Неміс толқыны (5 November 2024). Тексерілді, 13 мамыр 2024.
28. UN general assembly calls on Security Council to admit Palestine as member  (ағыл.). (10 May 2024). Тексерілді, 13 мамыр 2024.
29. Сот Бишімбаевты 24 жылға, Байжановты 4 жылға түрме жазасына кесті  (қаз.). Азаттық радиосы (13 мамыр 2024). Тексерілді, 13 мамыр 2024.
30. Тоқаев Словакия премьер-министрі Роберт Фицоға жасалынған қастандықты қатаң айыптайтынын мәлімдеді  (қаз.). kz.kursiv.media (15 мамыр 2024). Тексерілді, 20 мамыр 2024.
31. Three reported killed as DR Congo military averts ‘attempted coup’  (ағыл.). (19 May 2024). Тексерілді, 20 мамыр 2024.
32. Shooting in Kinshasa is a failed coup d'état, says Congolese army  (ағыл.). Le Monde (19 May 2024). Тексерілді, 20 мамыр 2024.
33. Shooting in Kinshasa is a failed coup d'état, says Congolese army  (ағыл.). voaafrica.com (19 May 2024). Тексерілді, 20 мамыр 2024.
34. Аянова, Айнель БҰҰ Израильді Рафақтағы атысты тоқтатуға міндеттеді  (қаз.). qaz.ulysmedia.kz (24 мамыр 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
35. Папуа-Жаңа Гвинея "2 мыңнан астам адам қаза тапқан" көшкінге байланысты әлем елдерінен көмек сұрады  (қаз.). kaz.nur.kz (27 мамыр 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
36. Chothia, Farouk ANC facing worst result since end of apartheid  (ағыл.). (3 June 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
37. Алқабилер "Дональд Трамп – кінәлі" деп ұйғарды  (қаз.). Азаттық радиосы (31 мамыр 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
38. Төленді, Ақниет Тарихи процесс: АҚШ алқабилер соты Дональд Трампты кінәлі деп таныды  (қаз.). kz.kursiv.media (31 мамыр 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
39. Үндістанда парламенттік сайлау өтеді  (қаз.). kaz.inform.kz (17 наурыз 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
40. Мексикадағы сайлауда Клаудия Шейнбаум алға шықты  (қаз.). Азаттық радиосы (3 маусым 2024). Тексерілді, 3 маусым 2024.
41. Пірімқұл, Жазира Сауд Арабиясында қажылық кезінде 1 300-ден астам адам қайтыс болды  (қаз.). informburo.kz (24 маусым 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
42. Дағыстандағы шабуылдан 15 полицей қаза тапқан  (қаз.). Азаттық радиосы (24 маусым 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
43. Дағыстандағы шабуылдан 15 полицей қаза тапқан  (қаз.). Азаттық радиосы (24 маусым 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
44. Amos, Owen Julian Assange leaves UK after being freed in US plea deal  (ағыл.). (25 June 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
45. Seddon, Paul Keir Starmer: Labour leader to become UK prime minister  (ағыл.). (5 July 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
46. Серікхан, Азамат Иранның жаңа президенті анықталды. Масуд Пезешкиан сайлау додасында жеңіске жетті  (қаз.). kz.kursiv.media (6 шілде 2024). Тексерілді, 8 шілде 2024.
47. Әділбекұлы, Арыс Трамп бір өлімнен аман қалды. Бұл қастандық жайлы не білеміз?  (қаз.). inbusiness.kz (14 шілде 2024). Тексерілді, 15 шілде 2024.
48. Байден президент сайлауына түсуден бас тартты  (қаз.). Азаттық радиосы (21 шілде 2024). Тексерілді, 4 тамыз 2024.
49. Венесуэлада президент сайлаудың ресми қорытындысына наразылық қақтығысқа ұласты  (қаз.). Азаттық радиосы (30 шілде 2024). Тексерілді, 4 тамыз 2024.
50. Israel confirms it has carried out a 'targeted' strike. . Тексерілді, 30 шілде 2024.
51. Blast reported in Lebanon's capital Beirut. Әл-Жазира телеарнасы (30 шілде 2024).
52. Wayanad landslides: 133 dead, 481 saved, at least 98 still missing. Onmanorama. Тексерілді, 30 шілде 2024.
53. Wayanad landslides: 240 still missing as rescue op enters third day, death tolll rises to 276. Onmanorama. Тексерілді, 1 тамыз 2024.
54. ХАМАС-тың саяси бюро басшысы Хания Тегеранда өлтірілді-БАҚ  (қаз.). -Казахстан (31 шілде 2024). Тексерілді, 4 тамыз 2024.
55. Ресей мен Батыс елдері тұтқын алмасып жатыр  (қаз.). Азаттық радиосы (1 тамыз 2024). Тексерілді, 4 тамыз 2024.
56. Бангладеш премьер-министрі елден кетті, президенті парламентті таратты  (қаз.). Азаттық радиосы (6 тамыз 2024). Тексерілді, 9 тамыз 2024.
57. Head, Jonathan Thai court dissolves reformist party that won election. (7 тамыз 2024). Мұрағат көшірмесі 7 Тамыздың 2024 Wayback Machine мұрағатында
58. Из Курской области эвакуированы 76 тысяч человек. Россия направляет подкрепление на границу  (орыс.). ru.euronews.com (10 августа 2024). Тексерілді, 27 тамыз 2024.
59. Indonesia's new capital isn't ready yet. The president is celebrating Independence Day there anyway  (ағыл.). AP News (17 August 2024). Тексерілді, 18 тамыз 2024.
60. Shankar, Vivek Israel Begins Striking Hezbollah in Lebanon. The New York Times (24 тамыз 2024). Тексерілді, 24 тамыз 2024.
61. ШҚО-да шахтада қаза тапқан жұмысшылардың отбасыларына көмек көрсетілді. aikyn.kz (31 тамыз 2024). Тексерілді, 3 қыркүйек 2024.
62. "Brazil Supreme Court Upholds Judge's Decision to Block X" (in en). Time. 2024-09-02. https://time.com/7016848/brazil-supreme-court-blocks-x-nationwide/. Retrieved 2024-09-04. 
63. Algeria's Abdelmadjid Tebboune re-elected president with 94.7 percent vote  (ағыл.). Әл-Жазира (8 September 2024). Тексерілді, 9 қыркүйек 2024.
64. Пейджер жарылысы: Иранның Ливандағы елшісі ауыр жарақат алған. egemen.kz (17 қыркүйек 2024). Тексерілді, 27 қазан 2024.
65. Ливанда пейджерлерден кейін рациялар да жарыла бастады. Азаттық радиосы (18 қыркүйек 2024). Тексерілді, 27 қазан 2024.
66. Israel war on Gaza live: Nine killed, 2,750 hurt in Hezbollah pager blasts, Әл-Жазира. Тексерілді 17 Қыркүйектің 2024.
67. Ravid, Barak Israel says it killed top Hezbollah military commander in Beirut strike  (ағыл.). Axios (20 September 2024). Тексерілді, 27 қазан 2024.
68. Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election  (ағыл.). www.bbc.com. Тексерілді, 22 қыркүйек 2024.
69. Thousands flee homes as Lebanon says more than 550 people killed in Israeli strikes since Monday  (ағыл.). www.bbc.com (24 September 2024). Тексерілді, 24 қыркүйек 2024.
70. Emma Bowman; Miguel Macias; Jaclyn Diaz Helene death toll rises to 120 as millions remain without power. (30 қыркүйек 2024). Мұрағат көшірмесі 30 Қыркүйектің 2024 Wayback Machine мұрағатында
71. Төре, Қаламқас "Хезболла" лидері Хасан Насралла өлтірілді  (қаз.). nur.kz (28 қыркүйек 2024). Тексерілді, 28 қазан 2024.
72. Austria's Freedom Party secures first national election win for far-right since World War II  (ағыл.), Australian Broadcasting Corporation (30 September 2024).
73. Kirby, Paul; Bell, Bethany. Far right in Austria 'opens new era' with election victory  (ағыл.), BBC (30 September 2024).
74. UK to finish with coal power after 142 years  (ағыл.). (30 September 2024). Тексерілді, 30 қыркүйек 2024.
75. Q&A: How the UK became the first G7 country to phase out coal power  (ағыл.). Carbon Brief (27 September 2024). Тексерілді, 30 қыркүйек 2024.
76. Қазақстанда АЭС құрылысы бойынша референдум басталды  (қаз.). Азаттық радиосы (6 қазан 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
77. Мессенджер Discord заблокировали в России  (орыс.). tengrinews.kz (9 октября 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
78. Turkey blocks Discord messaging platform  (ағыл.). Deutsche Welle (9 October 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
79. Израиль ХАМАС жетекшісі Яхия Синвардың қаза болғанын растады  (қаз.). Азаттық радиосы (18 қазан 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
80. В Молдове прошли выборы президента и референдум о вступлении в ЕС  (орыс.). Азаттық радиосы (21 октября 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
81. Грузияда парламенттік сайлау өтіп жатыр  (қаз.). 24KZ (26 қазан 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
82. Грузия астанасында сайлаудан кейін наразылық шеруі басталды (видео)  (қаз.). nur.kz (28 қазан 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.
83. Испаниядағы су тасқынынан 205 адам қаза болды  (қаз.). orda.kz (1 қараша 2024). Тексерілді, 23 ақпан 2025.

2024 жылға арналған күнтізбе
Қаңтар Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	Ақпан Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29	Наурыз Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сәуір Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30	Мамыр Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	Маусым Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Шілде Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	Тамыз Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	Қыркүйек Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Қазан Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	Қараша Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30	Желтоқсан Дс Сс Ср Бс Жм Сн Жк 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31