Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
«Еңлік-Кебек» – екі жастың махаббатын жыр ететін шығарма. Еңлік пен Кебек туралы хикаялар оқиға болған 18 ғасырдан бастап ел арасына кең тараған. Алғашқы жазба дерек 1892 жылы «Дала уалаяты» газетінің отыз бірінші және отыз тоғызыншы сандарында жарияланған «Қазақтардың естерінен кетпей жүрген бір сөз» деген мақалада келтіріледі. Бүгінгі күнде жыр түрінде жеткен «Еңлік – Кебек» дастанының екі нұсқасы белгілі. Оның біріншісі – 1912 жылы Семейдегі «Жәрдем» баспасынан жеке кітап болып жарық көрген, Абай ұсынған тақырып бойынша Шәкәрім жазған «Жолсыз жаза яки кез болған іс» деген шығарма да, екіншісі – Мағауия Абайұлы жазған «Еңлік – Кебек» дастаны. Шәкәрім нұсқасы 1988 жылы қайта жарық көрді. Бұл поэма 652 жолдан тұрады. Мұхтар Әуезовтің жеке кітапханасында сақталған Мағауия Абайұлы дастанын 1941 жылы Қайым Мұқаметханов баспаға әзірлеген. Бұл қолжазба тек 1960 жылы баспадан шығарылған «Дастандар» деген жинақта алғаш рет жарияланды. Жазушы Әуезов осы дастанның арқауымен осы аттас трагедия жазды. Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында дастан кейіпкерлері Еңлік пен Кебекке ескерткіш орнатылған. Құрылысқа жергілікті халық шеберлері өңдеген қызыл, күрең және ақшыл сұр түсті гранит, цемент, құм, алебастр, әк, жоса пайдаланылған. Ескерткіш қойылған тау басындағы ескі зираттың үсті тегістеліп, алаң айналасы жалпақ тақтатастармен көмкеріліп, ал оның үстіне әр жерден орнатылған аласа сынтастар арасына жуан шынжыр арқанды бостау кермелеп қоршау жасалған. Төрткіл алаңның ортасынан 4 қабырғалы күмбез-тұғыр соғылып, оның үстіне орнатқан биікт. 6 метрлік мұнара мен күмбез түйісетін дөдегені керегекөз өрнекпен әшекейлеген. Күмбездің 4 жағында шығыстық мәнермен ойып шығарылған 4 арка бар. Олардың маңдайшасында “Еңлік — Кебек” деген егіз есім әсемдеп жазылған. Ескерткіштен батысқа қарай 8 —9 км жерде 1917 жылы 7 маусымда М.Әуезовтің “Еңлік — Кебек пьесасы осы арада алғаш рет киіз үй сахнасында қойылды” деп жазылған тағы бір ескерткіш бар.
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, seks, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, порно, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, +18, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер, xxx, sex
Enlik Kebek eki zhastyn mahabbatyn zhyr etetin shygarma Enlik pen Kebek turaly hikayalar okiga bolgan 18 gasyrdan bastap el arasyna ken taragan Algashky zhazba derek 1892 zhyly Dala ualayaty gazetinin otyz birinshi zhәne otyz togyzynshy sandarynda zhariyalangan Қazaktardyn esterinen ketpej zhүrgen bir soz degen makalada keltiriledi Bүgingi kүnde zhyr tүrinde zhetken Enlik Kebek dastanynyn eki nuskasy belgili Onyn birinshisi 1912 zhyly Semejdegi Zhәrdem baspasynan zheke kitap bolyp zharyk korgen Abaj usyngan takyryp bojynsha Shәkәrim zhazgan Zholsyz zhaza yaki kez bolgan is degen shygarma da ekinshisi Magauiya Abajuly zhazgan Enlik Kebek dastany Shәkәrim nuskasy 1988 zhyly kajta zharyk kordi Bul poema 652 zholdan turady Muhtar Әuezovtin zheke kitaphanasynda saktalgan Magauiya Abajuly dastanyn 1941 zhyly Қajym Mukamethanov baspaga әzirlegen Bul kolzhazba tek 1960 zhyly baspadan shygarylgan Dastandar degen zhinakta algash ret zhariyalandy Zhazushy Әuezov osy dastannyn arkauymen osy attas tragediya zhazdy Shygys Қazakstan oblysy Abaj audanynda dastan kejipkerleri Enlik pen Kebekke eskertkish ornatylgan Қurylyska zhergilikti halyk sheberleri ondegen kyzyl kүren zhәne akshyl sur tүsti granit cement kum alebastr әk zhosa pajdalanylgan Eskertkish kojylgan tau basyndagy eski zirattyn үsti tegistelip alan ajnalasy zhalpak taktatastarmen komkerilip al onyn үstine әr zherden ornatylgan alasa syntastar arasyna zhuan shynzhyr arkandy bostau kermelep korshau zhasalgan Tortkil alannyn ortasynan 4 kabyrgaly kүmbez tugyr sogylyp onyn үstine ornatkan biikt 6 metrlik munara men kүmbez tүjisetin dodegeni keregekoz ornekpen әshekejlegen Kүmbezdin 4 zhagynda shygystyk mәnermen ojyp shygarylgan 4 arka bar Olardyn mandajshasynda Enlik Kebek degen egiz esim әsemdep zhazylgan Eskertkishten batyska karaj 8 9 km zherde 1917 zhyly 7 mausymda M Әuezovtin Enlik Kebek pesasy osy arada algash ret kiiz үj sahnasynda kojyldy dep zhazylgan tagy bir eskertkish bar Enlik Kebek tragediyasyn Abaj auylynyn onerpazdary ojnaudaDerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8Osy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet