Кібісе жыл

Кібісе жылы — төрт жыл сайын бір айналып келетін, басқа жылдарда 365 күн болса, бұнда 366 күн бар жыл.

Кібісе жы­лының пайда болуы ежелгі Мысырдан бастау алған. Осы елдің ғалымы сонау жылдардың өзінде «Сүмбіле» ең жарық жұлдызын біраз уақыт зерттеген. Оның таңертеңгі­­лік оңтүстік көкжиектен көрінуінен бастап, әр жылдың 365 күннен тұратынын анықта­ған. Ал Сотистің Сүмбіле жұлдызын зерт­теуі көк­тем кезінде ағыл-тегіл таситын Ніл өзені суының шаруалардың үлкен еңбек­пен ек­кен егістік алқаптарын шайып кетуіне байланысты болды. Осылайша, жұлдыздардың жай-күйін терең зерттеген египеттік ғалымдар күндерді жаңылмай санай отырып, халыққа Сүмбіленің туатын мезгілін дер кезінде ескертіп жүрді. Осын­дай санақтың нәтижесінде өзіміз бүгінгі күні қолданылып жүрген күнтізбе пайда болды. Сөйтіп, ғалымдар күн мен түннің теңелу уақытының арасын жыл деп атады. Жылдың төрт мезгілін аңғарып, бір жылды жылдың мезгілдеріне сәйкес төртке бөлді. Бұған қоса, ғалымдар өздерінің зерттеуінде әр үш жылдың 365 күнге аяқталып, ал әрбір төртінші жылдың күн саны алдағы үш жылда бір күннің артық қалуы салдарынан 366 күнге толатынын дәлме-дәл есептеп шығарды.

Міне, осыдан келіп, «ви­сокосный», ал мұсылман елдері «Кібісе жыл» деп атайтын жыл пайда болды. Ал үш жылда бір рет қайталанып келетін басы артық бір күн ақпан айының үлесіне тиді. Осылай Кібісе жылы пайда болды.

Дереккөздер

1. Кібісе жылы қандай жыл?..