Тақлид

Ислам туралы мақалалар тізімдемесінің бөлігі Усул әл-фиқһ (Фиқһ негіздері)

Фиқһ Тақлид Ижмағ Мазһабтар Қияс Бидғат Медресе Истихсан Ахкәм Сауап Халал Парыз Мұстахаб Мәкруһ Харам Пасық Ғалым атақтары Ғұлама Фақиһ Хафиз Хакім Имам Он екі имам (шииттер) Мүфти Мухаддис Муджтаһид Молда Қазы Шейх Шейх әл-Ислам Ұстаз Осы үлгіні: көру · · өңдеу

Тақлид (араб.: تقليد‎ — еру, ұқсап бағу және т.б.) деп мұсылмандардың діннің практикалық міндеттемелерінде белгілі бір мазһабтың муджтаһидының немесе мүфтиінің сөзіне еруін атайды. Тақлидке Ислам дінінің құқықтық мәселелерін терең білмейтін мұсылмандар жүгінеді. Оларға кей дүнияуи мәселелердің шешімін фиқһ білгірлерінен сұрап, оларға еруі жеткілікті саналады. Тақлид жасайтын мұсылмандарды муқаллидтер деп атайды. Бірақ барлық заманда тақлидқа қарсы шығып, мұсылмандардың мүфтилердің шешіміне олардың дәлелдерін білмей соқыр еруін айыптағандар да болған. Тақлидқа рұқсат беретін ғалымдар жәй мұсылмандардың Құран, Сүннет және ижмағ секілді шариғат негіздерінен ешбір көмексіз пәтуа шығара алмайтындығын айтады. Ибн Таймийа, Ибн әл-Қаийм әл-Джәузия, секілді мұсылман ғалымдары мұсылмандардың тақлид қылып, діни көсемерге соқыр еруіне тыйым салған. Олардың айтуынша Құран мен Сүннет мәтіндерінде бағыну Аллаһ пен оның елшісі Мұхаммедке ﷺ болуы керектігі айтылған және әрбір муджтаһид пәтуа бергенде Құран мен Сүннетке жүгінуі керек.

Тақлид қылған ғалымның сөздері Құранның аяттарына немесе хадистерге қарама-қайшы келсе, мұсылман соңғысын таңдау керек, себебі пәтуа шығарушы адам қателесуі де мүмкін. Сонымен қатар анық діни парыздарда (мысалға: Аллаһқа сену, періштелерге сену) және көпшілкке белгілі мәселелерде (намаз оқудың, зекет төлеудің парыздығы, өсімқорлықтың харамдығы және т.б.) тақлид жасауға болмайды.

Дереккөздер

1. А. Али-заде Таклид  (орыс.). Ислам. Энциклопедический словарь.. Ансар (2007).

Тағы қараңыз

• Фиқһ
• Иджтиһад