Хаттама

Хаттама (көне грекше: πρωτόκολλον; πρώτος – «бірінші» + κόλλα – «жабысқақ») – бастапқыда белгілі бір оқиғаны, фактіні немесе келісімді тіркейтін құжат. Кейінірек бұл ұғымның мағынасы айтарлықтай кеңейді. Хаттама мыналарды білдіруі мүмкін:

• Белгілі бір іс-шараның (емдеу, дипломатиялық кездесу, жиналыс және т.б.) өту тәртібін бекітетін құжат.
• Қойылған мақсатқа жету үшін орындалатын іс-әрекеттер ретін сипаттайтын құжат.
• Түрлі құрылымдар, субъектілер немесе құрылғылар арасындағы өзара іс-қимылды реттейтін құжат.

Тарихи құжаттануда

Көне дәуірде хаттама папирус шиыршығына жабыстырылатын қосымша парақ болды. Онда жазу уақыты, авторының есімі және негізгі мазмұны көрсетілетін.

Құқықтану және іс жүргізу саласында

• Хаттама – белгілі бір оқиғаны немесе әрекетті бекітетін арнайы форматта жазылған құжат. Хаттама - жиналыстарда, кеңестерде, конференцияларда және алқалық органдардың мәжілістерінде мәселені талқылау мен шешім қабылдаудың барысы туралы мәлімет беретін құжат. Мысалы, полиция хаттамасы (оқиға орнының хаттамасы, тергеу хаттамасы және т.б.), ресми кездесулердің хаттамалары (мысалы, ).
• Жиналыс хаттамасы – қоғамдық жиындар, сот отырыстары және қабылданған шешімдер барысын тіркейтін ресми құжат.
• Жарыс хаттамасы – спорттық жарыстардың өту тәртібі мен нәтижелерін көрсететін ресми құжат.
• Келіспеушілік хаттамасы – келісімшарт талаптарын келісу барысында әзірленетін құжат.

Халықаралық қатынастарда

• Хаттама – халықаралық шарттардың атауы немесе оларға қосымша құжат (мысалы, Киото хаттамасы, ).
• – халықаралық қарым-қатынастарда үкіметтер, сыртқы істер министрліктері, дипломатиялық өкілдіктер мен ресми тұлғалар сақтайтын жалпыға ортақ ережелер, дәстүрлер мен рәсімдер жиынтығы.

Ақпараттық технологиялар саласында

• Деректерді беру хаттамасы – функционалдық блоктардың деректер алмасу ережелерін сипаттайтын стандарт.
• – электронды жасырын дауыс беру кезінде сайлаушылар мен сайлау комиссиясының өзара әрекеттесуін сипаттайтын ережелер жиынтығы.

Медицинада

• ы – белгілі бір ауруды емдеуге арналған жүйелі түрде әзірленген емдеу жоспары (мысалы, ).