Үнді діндері кейде Дхармалық діндер немесе үнділік діндер Үндістан түбегінде пайда болған діндердің жалпы атауы Бұл дінд

Үнді діндері, кейде Дхармалық діндер немесе үнділік діндер, Үндістан түбегінде пайда болған діндердің жалпы атауы. Бұл діндер қатарына буддизм, индуизим, джайнизм мен сикхизм кіреді. Тарихи тұрғыдан бұл діндер Үндістан тарихына байланысты болғанымен, таралу аймағы мен дамуы тек осы аймақпен шектелмейді.

Діннің Үндістан түбегінде таралуының алғашқы дәлелдері мезолит дәуіріндегі тасқа қашалып салынған суреттерде көрініс тапқан. Инд алабы өркениетіне жататын Хараппа адамдардың қалалық мәдениеті ведалық діннен бұрын басталған.

Үнді діндерінің жазбаша тарихы ведалық дін тарихынан басталады. Бұл дінді алғаш үнді-арилық адамдар ұстанған. Кейін бұл практикалар жинақталып, ведаларға, кейін дравидтік бастауы бар агамаларда жүйеленді. Осы мәтіндердің құрастырылған, қысқартылған және түсіндірмелері пайда болған кезеңді Ведалық кезең деп атайды. Ведалық кезең б.з.б 1750-500 жж. аралығында болған. Ведалардың философиялық бөліктері упанишадтарда сипатталған.

(б.з.б. 200 – б.з. 500) мен ерте ортағасыр кезеңі (б.з. 500–1100) хиндуизмнің жаңа конфигурацияларын, әсіерсе бхакти мен , , , мен секілді кішірек консервативті топтарды өмірге алып келді.

Ерте исламдық кезеңде (б.з. 1100–1500) де жаңа қозғалыстар пайда болды. Олардың қатарында сикхизмді атап өтуге болады.

Сикхизм (XV ғасыр)

Толық мақаласы: Сикхизм

*(Алтын храм)* сикхтердің мінәжат етуінің ең маңызды орны

Сикхизм XV ғасырда Дели сұлтандығындағы Пунджабта (қазіргі Үндістан мен Пәкістан) және одан кейінгі тоғыз гурудың ілімінен бастау алады. Сикхизмдегі негізгі ұғым — сену. Ол өз кезегінде (бір құдай) қасиетті символы арқылы көрініс табады. Сикхизмнің дәстүрлері мен ілімдері Пунджаб тарихы, қоғамы мен мәдениетімен тіке байланысты. Сикхизм сенушілерін сикхтер (тәлімгер) деп атайды. Әлем бойынша сикхтердің саны 27 миллион адамды құрайды.

Дереккөздер

Vir Sanghvi. Rude Travel: Down The Sages.
Michaels, 2004, p. 33
Max Muller, The Upanishads, Part 1, Oxford University Press, page LXXXVI footnote 1

Дереккөз қатесі: "web" деп аталған дереккөз тобында <ref> тегі бар, бірақ тиісті <references group="web"/> тегі табылмады, немесе </ref> жабу тегін қажет етеді

[2] Vir Sanghvi. Rude Travel: Down The Sages.

[Michaels—2004——33-3] Michaels, 2004, p. 33

[4] Max Muller, The Upanishads, Part 1, Oxford University Press, page LXXXVI footnote 1