Балтық теңізі

Балтық теңізі, (кейінгі латынша mare Baltіcum, ертедегі атауы теңізі) — Атлант мұхитының Еуропаға еніп жатқан теңізі. Ол Швеция, Финляндия, Ресей, Эстония, Латвия, Литва, Польша, Германия және Дания мемлекеттері жерлерімен шектеседі. Атлант мұхитымен Дания бұғазы арқылы жалғасады.

Балтық теңізі
Ғарыштан көрінісі
Сипаттамасы
Ауданы	419 мың км²
Көлемі	21,5 мың км³
Жағалау сызығының ұзындығы	8 мың аса км
Тереңдігі	470 м
Орташа тереңдігі	51 м
Орналасуы
58°37′00″ с. е. 20°25′00″ ш. б. / 58.6167° с. е. 20.4167° ш. б. / 58.6167; 20.4167 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 58°37′00″ с. е. 20°25′00″ ш. б. / 58.6167° с. е. 20.4167° ш. б. / 58.6167; 20.4167 ^(G) ^(O) ^(Я)
Балтық теңізі
Балтық теңізі Ортаққорда

Теңіз құрлықтық қайраңда орналасқан, негізгі бөлігінің тереңдігі 40 — 100 м (ең терең жері 470 м), ауданы 419 мың км² Солтүстік жағасы биік жартасты (шхер және фьорд типтес), оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағасы жайпақ, құмды (лагуна типті). Ірі шығанақтары: , , Рига, , , т.б. Ірі аралдары: , , Борнхольм, , , Сааремаа, Хийумаа, т.б. Теңізге Нева, Батыс Двина (Даугава), Неман, Висла, Одра өзендері құяды.

Қыста судың жоғағы қабатындағы температурасы 1 — 3°С, жағасында 0°С-тан төмен, жазда 18—20°С. Батыс бөлігіндегі тұздығы 11‰, орталығында 6 — 8‰. шығанағының солтүстік бөлігі 210 күн, орталық бөлігі 185 күн; Рига шығанағы 80 — 90 күн, Дания бұғазы 16 — 45 күн қатып жатады; теңіздің орталық бөлігі қатпайды.

Жел бағытының және ауа қысымының тез өзгеруінен су деңгейі кейде 1,5 — 3 м-ге дейін көтеріледі. Теңіздің тәуліктік толысуы 0,04 — 0,1 м. Балтық теңізінде майшабағы, камбала, салака, Атлант майшабағы, теңіз алабұғасы, Балт трескасы, т.б. тіршілік етеді.

Балтық теңізі су жолы арқылы , ал, — Балтық каналы арқылы Ақ теңізбен жалғасады. Негізгі порттары: Санкт-Петербург, Таллин, Рига, Калининград, , Щецин, Росток — , Копенгаген, Мальме, Стокгольм, Турку, Хельсинки.

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9