Кофе ағашы араб сoffea кахва салпыстар тұқымдасына жататын аласа жасыл ағаш не биік ірі бұта Қолдан өсірілетін түрлеріні

Кофе ағашы(араб.: сoffea‎ – кахва) – салпыстар тұқымдасына жататын аласа жасыл ағаш не биік ірі бұта.

Қолдан өсірілетін түрлерінің биіктігі 3 – 6 м. Жапырақтары қалың, түсі қою жасыл, гүлі ақ, хош иісті. Жемісі – қызыл не қара көк, үлкендігі шиедей қосарланған дән. Осы дәндері не оның ұнтағы кофе деп аталады. Кофе ағашының Азия мен Африканың тропиктік аймағында, Мадагаскар мен аралдарында өсетін 50-ге жуық түрі бар. Дүниежүзілік тауарлық кофе, негізінен, Бразилияда, Эфиопияда (С. arabіca), Колумбияда және Йеменде өндіріледі.

Кофе ағашын өсіруге топырағы борпылдақ, жылына 2200 – 3300 мм жауын-шашын түсетін, орташа ауа температурасы 18°С-тан төмен емес жерлер қолайлы. Оны кокос, май алынатын пальмалармен, банан, цитрус, т.б. өсімдіктермен бірге өсіреді. Кофе ағашы көбінесе дәнінен (бір ағаш 1 кг-ға жуық дән береді) және қалемшеден көбейтіледі. Ол үшін 2 жылдық көшеттерді көлеңке жерде өсіріп, сонан соң плантацияға отырғызады. 4-жылы жеміс бере бастайды. Жыл бойы гүлдейді және жеміс (1 га-дан 20 ц) береді. Кофе дәнінің құрамында 13 – 14% , 0,65 – 2,7% кофеин, 2 – 3% қант, 10,6% май, т.б. заттар болады. Кофе дәні ішетін кофе және кофеин алуға пайдаланылады. Қазақстанға кофе дәні және оның ұнтағы шет елдерден әкелінеді.

Дереккөздер

Қазақ Энциклопедиясы

Сыртқы сілтемелер

Кофе

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Coffea

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақ Энциклопедиясы