Бұхара

Бұхара (өзб. Buxoro) — Өзбекстандағы қала, Бұхара облысының орталығы. Қызылқұм шөлінің оңтүстік шетінде, Зерафшан өзені аңғарының батысында, Бұхар шұратының орталық бөлігінде, бойында, теңіз деңгейінен 226 метр биіктікте орналасқан. Халық саны 237,6 мың адамға (1995) тең.

Қала
Бұхара
өзб. Buxoro
Әкімшілігі
Ел	ӨзбекстанӨзбекстан
Облыс	Бұхара облысы
Ішкі бөлінісі	3 қала, 8 аудан
Хәкімі	Ботир Зарипов
Тарихы мен географиясы
Координаттары	39°46′29″ с. е. 64°25′43″ ш. б. / 39.77472° с. е. 64.42861° ш. б. / 39.77472; 64.42861 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 39°46′29″ с. е. 64°25′43″ ш. б. / 39.77472° с. е. 64.42861° ш. б. / 39.77472; 64.42861 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	б.з.б. VI ғасыры
Алғашқы дерек	500 жылы
Жер аумағы	143 км²
Орталығының биiктігі	225 ± 1 м
Тұрғындары
Тұрғыны	279 200 адам (2017)
Тығыздығы	3 824 адам/км²
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+998 8365
Пошта индексі	2001ХХ
Автомобиль коды	20
bukhara.uz
Бұхара
Бұхара шекарасы

Біздің заманымыздан бұрын 1-мыңжылдықтың орта шенінде іргесі қаланып, бастапқы кезде Нумижкат деп аталған. «Бұхара» атауы алғаш рет жазба деректерде V ғасырдағыдағы қытай жылнамасында кездеседі. 709 жылы арабтар басып алған кезде, ол Орталық Азиядағы ірі сауда және мәдениет орталығы болған.

Бұхара — Өзбекстанның ірі өнеркәсіп және мәдени орталығы. Қаракөл өңдеу, мақта тазалау, май зауыттары, жібек, трикотаж фабрикалары, ет, сүт, шарап, т. б. кәсіпорындары бар. Архитектуралық ескерткіштер саны 140-қа жуық. Сәулет өнерінің тамаша үлгісімен салынған Исмаил Самани кесенесі (IX ғасырдың аяғы мен X ғасырдың басы), Калән мұнарасы (1127), Мір-Араб медресесі (1536), Сайфеддин Бохарзи кесенесі (13 ғасыр), Ұлықбек (1417), Көгілташ (1568), бегі (1612) және (1652) медреселері нақышты өрнегімен көз тартады. Қала сыртындағы құрылыстардың ішінен Бехауддиннің ханакасы (1544 — 45), Чар-Бакр ғимараты (1560 — 63), Файзабад ханакасы (1598 — 99), Чар-Минар медресесі (1807) ерекше назар аудартады. Бұхарада әлемдік ғылым мен мәдениетке үлкен үлес қосқан Әбу Әли Ибн Сина, Бұхари, Рудаки, т.б. өмір сүрген. 1996 жылы ЮНЕСКО Бұхараны әлемдік мәдениет ошағы болған қалалардың қатарына қосып, оны өз қамқорлығына алатынын мәлімдеген. Бұхарадағы медреселерде XIX ғасырдың соңы мен XX ғасыр басында бірқатар қазақ зиялылары білім алған. Қалада тарихи өлкетану, халық өнері музейлері, ибн Сина мұражайы бар.

Тағы қараңыз

• Мұхаммед әл-Бұхари

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
2. Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2

Сыртқы сілтемелер

• Из Стамбула в Ташкент: Фотоплёнки Поля Надара (1890). Часть 10. Бухара