ЮНЕСКО United Nations Educational Scientific and Cultural Organization UNESCO Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім Ғылым және

ЮНЕСКО (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization — UNESCO) — Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім, Ғылым және Мәдениет жөніндегі Ұйымы.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім, Ғылым және Мәдениет жөніндегі Ұйымы.
ЮНЕСКО туы
Түрі	Халықаралық ұйым
Бас кеңсесі	Париж, Франция
Ресми тілдері	Ағылшын тілі, Испан тілі, Орыс тілі, Француз тілі, Қытай тілі, Араб тілі
Бас директор	Одри Азуле
Атқарушы кеңесінің төрағасы	Син Сүй (Xing Qu)
Бас мекемесі	Штаб-пәтер
Туысты ұйымдары	Біріккен Ұлттар Ұйымы
Қызметкерлер саны	2,341 (2022)
Ресми торабы	unesco.org

Ұйым 1945 жылы 16 қарашада құрылды. Штаб-пәтері Францияның Париж қаласында орналасқан. Ұйым құрамына әлемнің түкпір-түкпірінде орналасқан 67 бюро мен бөлімшелер кіреді. Қазіргі таңда ұйымның 193 мүше-мемлекеті және 2 қараушы-мемлекеті бар.

1972 жылы ЮНЕСКО Әлемдік мәдени және табиғи мұраларды қорғау конвенциясын қабылдайды, қазір бұл конвенция 184 елде бекітілген.

XX ғасырда ЮНЕСКО-ның аса мәнді жобалары мыналар: II дүниежүзілік соғыс жылдарында әскери әрекеттерден зардап шеккен кітапхана және мұражай қорларын қалпына келтіру; Азияда, Африкада, Латын Америкасында бастауыш білім беру жүйелерін дамыту; құнды еңбектерді аудару, тікелей байланыстар орнату арқылы Батыс пен Шығыстың арасында мәдени алмасуды дамыту; дамушы елдердегі сауатсыздықты жойып, "негізгі білім беру" жүйесін қалыптастыру (оқу орталықтары Камбоджада, Үндістанда, Таиландта, Оңтүстік Кореяда, Либерияда, Түркияда, сондай-ақ бірқатар, Латын американдық елдерде, Таяу Шығыс елдерінде); өркениет ескерткіштерін сақтау. 1959 ж. ЮНЕСКО-ның қамқорлығымен Мәдени құндылықтарды сақтау және қалпына келтіру бойынша Халықаралық комитет жұмыс істей бастады.

Мақсаты

ЮНЕСКО негізгі мақсаты — бейбітшілік пен қауіпсіздікті елдердің білім, ғылым және мәдениет салаларындағы ынтымақтастығын БҰҰ Қаулысында айтылғандай жалпыға бірдей құрметпен қарап, әділеттілік пен заңдардың орындалуын, адам құқығы, әрі негізгі бостандықтар негізінде барлық елге, түрі-түсіне, жынысына, тілі мен дініне қарамастан қамтамасыз ету арқылы нығайту.

Мақсатына жету үшін ЮНЕСКО бес негізгі функцияларды жүзеге асырады:

болашағы бар, келешекте адамзатқа керек білім, ғылым, мәдениет пен байланыс формаларын зерттеу;
білімді ғылыми зерттеудің нәтижесіне сүйене отырып таныту, алмасу, таратумен айналысу;
заңнамалық іскерлікпен: ұсыныстарды іске асыруға міндет болатын халықаралық актілерді дайындау және қабылдау;
мүше-мемлекеттерге «техникалық ынтымақтастық» түрінде жобалар жасау мен дамыту салаларындағы саясатын анықтауда эксперттерінің қызметтерін ұсынады;
арнайы ақпаратпен алмасуды жүзеге асырады.

Мүше елдер

2009 жылдың қазан айына сәйкес ЮНЕСКО ұйымына 193 мемлекет мүше және 7 мемлекет серіктес мүше дәрежелеріне ие.

Аустралия, ұйымға қосылу күні - қарашаның 4, 1946
Аустрия - тамыздың 13, 1948
Албания - қазанның 16, 1958
Алжир - қазанның 15, 1962
Америка Құрама Штаттары - қазанның 1, 2003
Андорра - қазанның 20, 1993
Ангола - наурыздың 11, 1977
Антигуа және Барбуда - шілденің 15, 1982
Аргентина - қыркүйектің 15, 1948
Армения - маусымның 9, 1992
Ауғанстан - мамырдың 4, 1948
Әзербайжан - маусымның 3, 1992
Багам аралдары - сәуірдің 23, 1981
Бангладеш - қазанның 27, 1972
Барбадос - қазанның 24, 1968
Бахрейн - қаңтардың 18, 1972
Беларусь - мамырдың 12, 1954
Бельгия - қарашаның 29, 1946
Белиз - мамырдың 10, 1982
Бенин - қазанның 18, 1960
Болгария - мамырдың 17, 1956
Боливия - қарашаның 13, 1946
Босния және Герцеговина - маусымның 2, 1993
Ботсвана - қаңтардың 16, 1980
Бразилия - қарашаның 4, 1946
Бруней - наурыздың 17, 2005
Біріккен Араб Әмірліктері - сәуірдің 20, 1972
Буркина-Фасо - қарашаның 14, 1960
Бурунди - қарашаның 16, 1962
Бутан - сәуірдің 13, 1982
Вануату - ақпанның 10, 1994
Мажарстан - қыркүйектің 14, 1948
Венесуэла - қарашаның 25, 1946
Вьетнам - шілденің 6, 1951
Габон - қарашаның 16, 1960
Гаити - қарашаның 18, 1946
Гайана - наурыздың 21, 1967
Гамбия - тамыздың 1, 1973
Гана - сәуірдің 11, 1958
Гватемала - қаңтардың 2, 1950
Гвинея - ақанның 2, 1960
Гвинея-Бисау - қарашаның 1, 1974
Германия - шілденің 11, 1951
Грекия - қарашаның 4, 1946
Гренада - ақпанның 17, 1975
Гондурас - желтоқсанның 16, 1947
Грузия - қазанның 7, 1992
Дания - қарашаның 4, 1946
Джибути - тамыздың 31, 1989
Доминика - қаңтардың 9, 1979
Доминикан Республикасы - қарашаның 4, 1946
Мысыр - қарашаның 4, 1946
Жаңа Зеландия - қарашаның 4, 1946
Жапония - шілденің 2, 1951
Замбия - қарашаның 9, 1964
Зимбабве - қыркүйектің 22, 1980
Израиль - қыркүектің 16, 1949
Индонезия - мамырдың 27, 1950
Иордания - маусымның 14, 1950
Иран - қыркүйектің 6, 1948
Ирак - қазанның 21, 1948
Ирландия - қазанның 3, 1961
Исландия - маусымның 8, 1964
Испания - қаңтардың 30, 1953
Италия - қаңтардың 27, 1948
Йемен - сәуірдің 2, 1962
Камбоджа - шілденің 3, 1951
Камерун - қарашаның 11, 1960
Канада - қарашаның 4, 1946
Кабо-Верде - ақпанның 15, 1978
Катар - қаңтардың 27, 1972
Кения - сәуірдің 7, 1964
Кипр - ақпанның 6, 1961
Кирибати - қазанның 24, 1989
Колумбия - қазанның 31, 1947
Комор аралдары - наурыздың 22, 1977
Конго - қазанның 24, 1960
Конго Демократиялық Республикасы - қарашаның 25, 1960
Солтүстік Корея - қазанның 18, 1974
Корея Республикасы - маусымның 14, 1950
Коста-Рика - мамырдың 19, 1950
Кот-д’Ивуар - қазанның 27, 1960
Куба - тамыздың 29, 1947
Кувейт - қарашаның 18, 1960
Кук аралдары - қазанның 25, 1989
Қазақстан - наурыздың 2, 1992
Қырғызстан - маусымның 2, 1992
Қытай - қарашаның 4, 1946
Лаос - шілденің 9, 1951
Латвия - қазанның 14, 1991
Ливан - қарашаның 4, 1946
Лесото - қыркүйектің 29, 1967
Либерия - наурыздың 6, 1947
Ливия - маусымның - 27, 1953
Литва - қазанның 7, 1991
Люксембург - қазанның 27, 1947
Маврикий - қазанның 25, 1968
Мавритания - қаңтардың 10, 1962
Мадагаскар - қарашаның 10, 1960
Македония Республикасы - Маусымның 28, 1993
Малави - қазанның 27, 1964
Малайзия - маусымның 16, 1958
Мали - қарашаның 7, 1960
Мальдивтер - шілденің 18, 1980
Мальта - ақпанның 10, 1965
Маршалл аралдары - маусымның 30, 1995
Мексика - қарашаның 4, 1946
Микронезия Федерациялық Штаттары - қазанның 19, 1999
Мозамбик - қазанның 11, 1976
Молдова Республикасы - мамырдың 27, 1992
Монако - шілденің 6, 1949
Моңғолия - қарашаның 1, 1962
Марокко - қарашаның 7, 1956
Мьянма - маусымның 27, 1949
Намибия - қарашаның 2, 1978
Науру - қазанның 17, 1996
Нидерланд - қаңтардың 1, 1947
Непал - мамырдың 1, 1953
Никарагуа - ақпанның 22, 1952
Нигер - қарашаның 10, 1960
Нигерия - қарашаның 14, 1960
Ниуэ 26 қазан, 1993
Норвегия - қарашаның 4, 1946
Оман - ақпанның 10, 1972
Орталық Африка Республикасы - қарашаның 11, 1960
Оңтүстік Африка - желтоқсанның 12, 1994
Өзбекстан - қазанның 26, 1993
Палау - қыркүйектің 20, 1999
Панама - қаңтардың 10, 1950
Папуа — Жаңа Гвинея - қазанның 4, 1976
Парагвай - маусымның 20, 1955
Пәкістан - қыркүйектің 14, 1949
Перу - қарашаның 21, 1946
Польша - қарашаның 6, 1946
Португалия - қыркүйектің 11, 1974
Ресей - сәуірдің 21, 1954
Руанда - қарашаның 7, 1962
Румыния - шілденің 27, 1956
Самоа - сәуірдің 3, 1981
Сан-Марино - қарашаның 12, 1974
Сан-Томе және Принсипи - қаңтардың 22, 1980
Сауд Арабиясы - қарашаның 4, 1946
Эсватини - қаңтардың 25, 1978
Сейнт Винсент және Гренадинес - қаңтардың 14, 1983
Сент Киттс және Невис - қазанның 26, 1983
Сейнт Люсия - наурыздың 6, 1980
Сейшель аралдары - қазанның 18, 1976
Сенегал - қарашаның 10, 1960
Сербия - желтоқсанның 20, 2000
Сингапур - қазанның 8, 2007
Сирия - қарашаның 16, 1946
Словакия - ақпанның 9, 1993
Словения - мамырдың 27, 1992
Соломон аралдары - қыркүйектің 7, 1993
Сомали - қарашаның 15, 1960
Судан - қарашаның 26, 1956
Суринам - шілденің 16, 1976
Съерра-Леоне - наурыздың 28, 1962
Тайланд - қаңтардың 1, 1949
Танзания - наурыздың 6, 1962
Тәжікстан - сәуірдің 6, 1993
Того - қарашаның 17, 1960
Тонга - қыркүйектің 29, 1980
Тринидад және Тобаго - қарашаның 2, 1962
Тунис - қарашаның 8, 1956
Түркия Республикасы - қарашаның 4, 1946
Түрікменстан - тамыздың 17, 1993
Тувалу - қазанның 21, 1991
Уганда - қарашаның 9, 1962
Украина - мамырдың 12, 1954
Уругвай - қарашаның 8, 1947
Үндістан - қарашаның 4, 1946
Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығы - шілденің 1, 1997
Фиджи - шілденідің 14, 1983
Филиппин - қарашаның 21, 1946
Финляндия - қазанның 10, 1956
Франция - қарашаның 4, 1946
Хорватия - маусымның 1, 1992
Чад - желтоқсанның 19, 1960
Черногория - наурыздың 1, 2007
Чехия - ақпанның 22, 1993
Чили - шілденің 7, 1953
Швеция - қаңтардың 23, 1950
Швейцария - қаңтардың 28, 1949
Шри Ланка - қарашаның 14, 1949
Шығыс Тимор - маусымның 5, 2003
Эквадор - қаңтардың 22, 1947
Экваторлық Гвинея - қарашаның 29, 1979
Сальвадор - сәуірдің 28, 1948
Эритрея - қыркүйектің 2, 1993
Эстония - қазанның 14, 1991
Эфиопия - шілденің 1, 1955
Ямайка - қарашаның 7, 1962

Серіктес мүше елдер

Аруба - қазанның 20, 1987
Британдық Виргиния аралдары - қарашаның 24, 1983
Кайман аралдары - қазанның 30, 1999
Макао, Қытай - қазанның 25, 1995
Недерландықтардың Антиллері - қазанның 26, 1983
Токелау - қазанның 15, 2001
Фарер аралдары - қазанның 12, 2009

Бақылаушы елдер

Израиль
Ватикан

Сыртқы сілтемелер

UNESCO-Қазақстан
Ресми торабы

Дереккөздер

WADA Summary update on Government progress to become a State Party to the UNESCO International Convention against Doping in Sport (PDF). Тексерілді, 28 шілде 2009.

Тағы қараңыз

ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандарының тізімдері
Әлемдік мұра

[Palestine-1] WADA Summary update on Government progress to become a State Party to the UNESCO International Convention against Doping in Sport (PDF). Тексерілді, 28 шілде 2009.