Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
[[File:Conic sections with plane.svg|right|250px|thumb|Коникалық қималар түрі:
Коника (конустық қима) — айналу конусының (бетінің) төбесі арқылы өтпейтін жазықтықтармен қиылысу сызықтары. Қиюшы жазықтық конус жасаушыларының екеуіне болса, қиылысу сызығы — гипербола, біреуіне параллель болса — парабола, ал ешқайсысына болмаса — эллипс болады. Кониканы салу үшін бес параметр керек. Техникада кездесетін есептерде Кониканың екі нүктесі, осы нүктелердегі жанамалары және инженерлік дискриминанты белгілі болады.
Конустық қима– дөңгелек оның төбесі арқылы өтпейтін жазықтықпен қиып өткенде шығатын сызық. Конустық қима үш түрлі болады:
- қиюшы жазықтық конустың барлық жасаушыларын, оның бір қуысындағы нүктелерде қиып өтеді; тұйық овал сызық (эллипс) болады. Егер қиюшы жазықтық конустың осіне перпендикуляр болса, онда эллипстің дербес жағдайы шығады;
- қиюшы жазықтық конусты жанаушы жазықтықтарының біреуіне болса, онда тұйықталмаған (парабола) шығады;
- қиюшы жазықтық конустың екі қуысын да қиып өтсе, қиюшы сызық гипербола болады. Аналитикалық геометрия тұрғысынан Конустық қима жіктелмейтін екінші ретті сызықтар болып табылады.
Конустық қиманың симметрия центрі болса (яғни эллипс немесе гипербола болса), оның теңдеуі басын центрге ауыстыру арқылы мынадай түрге келтіріледі: b11x2+2b12xy+b22y2=b33. Мұндай (орталық Конустық қима деп аталатын) Конустық қима үшін координаттар осінің бағыты ретінде, яғни негізгі бағыт етіп, Конустық қиманың бас осін (симметрия остерін) таңдап алсақ, олардың теңдеуін қарапайым түрге келтіруге болады: Ax2+By2=C. (1) Егер А, В және С-ның таңбалары бірдей болса, онда (1) теңдеу эллипсті, ал А мен В-ның таңбалары әр түрлі болса, онда ол гиперболаны анықтайды. Парабола теңдеуін (1) түрге келтіруге болмайды. Координаттар осьтерін таңдап алу арқылы оның теңдеуін мынадай түрде жазуға болады: y2=2px. Конустық қималар Ежелгі Грекия математиктеріне белгілі болған (мысалы, ., ). Бұл қисық сызықтардың қасиеті толық баяндалған шығармалардың бірі – () “Конустық қималары”. Конустық қималар теориясы жасалған жаңа геометриялық тәсілдерге байланысты дамыды. Координаттар жүйесін таңдап алудан кейін, Конустық қималардың теңдеуі мынадай түрге келтіріледі: y2=2px+x2 (p және – тұрақты шамалар). Егер p0 болса, онда ол =0 болғанда параболаны, ал <0 болғанда эллипсті, ал >0 болғанда гиперболаны анықтайды. Конустық қималар эллипстік тісті , прожектор қондырғыларында (параболалық айналарда) қолданылады. Күн жүйесіндегі планеталар эллипс, ал кометалар парабола мен гипербола бойынша қозғалады.
Тағы қараңыз
- Конус
- Конустылық
- Конустәрізділік
- Геометрия
- Коноид
- Эллипс
- Гипербола
- Парабола
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, seks, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, порно, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, +18, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер, xxx, sex
File Conic sections with plane svg right 250px thumb Konikalyk kimalar tүri Parabola Shenber zhәne ellips GiperbolaKonicheskie secheniya okruzhnost ellips parabola ploskost secheniya parallelna obrazuyushej konusa giperbola Konika konustyk kima ajnalu konusynyn betinin tobesi arkyly otpejtin zhazyktyktarmen kiylysu syzyktary Қiyushy zhazyktyk konus zhasaushylarynyn ekeuine bolsa kiylysu syzygy giperbola bireuine parallel bolsa parabola al eshkajsysyna bolmasa ellips bolady Konikany salu үshin bes parametr kerek Tehnikada kezdesetin esepterde Konikanyn eki nүktesi osy nүktelerdegi zhanamalary zhәne inzhenerlik diskriminanty belgili bolady Konustyk kima dongelek onyn tobesi arkyly otpejtin zhazyktykpen kiyp otkende shygatyn syzyk Konustyk kima үsh tүrli bolady kiyushy zhazyktyk konustyn barlyk zhasaushylaryn onyn bir kuysyndagy nүktelerde kiyp otedi tujyk oval syzyk ellips bolady Eger kiyushy zhazyktyk konustyn osine perpendikulyar bolsa onda ellipstin derbes zhagdajy shygady kiyushy zhazyktyk konusty zhanaushy zhazyktyktarynyn bireuine bolsa onda tujyktalmagan parabola shygady kiyushy zhazyktyk konustyn eki kuysyn da kiyp otse kiyushy syzyk giperbola bolady Analitikalyk geometriya turgysynan Konustyk kima zhiktelmejtin ekinshi retti syzyktar bolyp tabylady Konustyk kimanyn simmetriya centri bolsa yagni ellips nemese giperbola bolsa onyn tendeui basyn centrge auystyru arkyly mynadaj tүrge keltiriledi b11x2 2b12xy b22y2 b33 Mundaj ortalyk Konustyk kima dep atalatyn Konustyk kima үshin koordinattar osinin bagyty retinde yagni negizgi bagyt etip Konustyk kimanyn bas osin simmetriya osterin tandap alsak olardyn tendeuin karapajym tүrge keltiruge bolady Ax2 By2 C 1 Eger A V zhәne S nyn tanbalary birdej bolsa onda 1 tendeu ellipsti al A men V nyn tanbalary әr tүrli bolsa onda ol giperbolany anyktajdy Parabola tendeuin 1 tүrge keltiruge bolmajdy Koordinattar osterin tandap alu arkyly onyn tendeuin mynadaj tүrde zhazuga bolady y2 2px Konustyk kimalar Ezhelgi Grekiya matematikterine belgili bolgan mysaly Bul kisyk syzyktardyn kasieti tolyk bayandalgan shygarmalardyn biri Konustyk kimalary Konustyk kimalar teoriyasy zhasalgan zhana geometriyalyk tәsilderge bajlanysty damydy Koordinattar zhүjesin tandap aludan kejin Konustyk kimalardyn tendeui mynadaj tүrge keltiriledi y2 2px x2 p zhәne turakty shamalar Eger p 0 bolsa onda ol 0 bolganda parabolany al lt 0 bolganda ellipsti al gt 0 bolganda giperbolany anyktajdy Konustyk kimalar ellipstik tisti prozhektor kondyrgylarynda parabolalyk ajnalarda koldanylady Kүn zhүjesindegi planetalar ellips al kometalar parabola men giperbola bojynsha kozgalady Tagy karanyzKonus Konustylyk Konustәrizdilik Geometriya Konoid Ellips Giperbola ParabolaDerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Mashinazhasau Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 417 6 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet