Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Палладий (лат. Palladіum; Pd) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобына орналасқан хим. элемент, ат. н. 46, ат. м. 106,42. Тығызд. 12020 кг/м³, балқу t 1552 °С. Платиналық металға жатады. Оны алғаш 1803 ж. ағылшын ғалымы У.Х. Волластон ашқан (1766 – 1828). Элемент Паллада астероидының құрметіне аталған. Жер қыртысындағы салмақ мөлш. 110.6%. Табиғатта тұрақты 6 изотопы бар. Палладий саф және химикалық қосылыстар түрінде кездеседі.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күміс-ақ жұмсақ тұтқыр иілгіш металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Палладий, 46 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | 10, 5, d | ||||||||||||||
| Атомдық масса () | 106.42(1) м. а. б. (г/моль) | ||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Kr] 4d10 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 18 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 137 | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| 139±6 | |||||||||||||||
| 163 | |||||||||||||||
| (+4e) 65 (+2e) 80 | |||||||||||||||
| 2,20 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
| +0,987 | |||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | 0, +1, +2, +3, +4 | ||||||||||||||
| 1-ші: 804.4 кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық () | 12,02 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 1554 °C | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 2940 K | ||||||||||||||
| 17,24 кДж/моль | |||||||||||||||
| Булану жылуы | 372,4 кДж/моль | ||||||||||||||
| 25,8 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
| Молярлық көлем | 8,9 см³/моль | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| текше бетке бағытталған | |||||||||||||||
| 3,890 Å | |||||||||||||||
| 274 K | |||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| (300 K) 71,8 Вт/(м·К) | |||||||||||||||
| 121 ГПа | |||||||||||||||
| 44 ГПа | |||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті | 0.39 | ||||||||||||||
| Моос қаттылығы | 4.75 | ||||||||||||||
| 400–600 | |||||||||||||||
| 320–610 | |||||||||||||||
| 7440-05-3 | |||||||||||||||
Маңызды минералдары: станнопалладенит (Pd3Sn2), плюмбопалладенит (Pd3Pb2), бреггит (Pt, Pd, Nі)S, т.б. Батыс Қазақстанда кездеседі. Кесек Палладий ақшыл күміс түсті, таза күйінде жұмсақ, иілгіш, оңай өңделеді, қиын балқитын ауыр металл; тығызд. 12,02 г/см³, балқу t 1552 °С, қайнау t 2940 °С, ерекше қасиеті – 1 көлем Палладий 900 көлем сутекті сіңіреді. Өз тобындағы басқа металдарға қарағанда белсенділігі жоғары. Тотығу дәрежелері +2, кейде +4. 600 – 800 °С-та ауамен күңгірт оксид пленкасын (PdO) түзеді. Ыстық, концентрлі H2SO4 пен HNO3-те және патша арағында ериді. Палладий платинамен бірге өндіріледі де, көбіне никель өндірісінде қосымша өнім ретінде алынады. Палладий электртехникада, тіс салуда, алтын, күміс, платинамен қорытпалары дәл аспаптар жасауда, газ сіңіруде және катализатор ретінде қолданылады.
Табиғатта кездесуі
Жер қыртысындағы ең сирек элементтердің бірі; оның кларк саны 1 · 10−6%. Ол табиғи түрде (аллопалладий), металаралық минералдар (палладий платина, станнопалладинит Pd3Sn2 және т.б.) және басқа қосылыстар (палладит PdO, браггит (Pd, Pt, Ni) S және т.б.) түрінде кездеседі. Палладийдің 30-ға жуық минералы белгілі. Ол басқа платина металдарымен бірге жүреді, оның әртүрлі шөгінділердегі платиноидтар қоспасындағы мөлшері 25-60% аралығында болады. Гольшмидт бойынша элементтердің геохимиялық классификациясы бойынша, барлық платиноидтар сияқты ол сидерофильдерге жатады, яғни темірге жақындығы бар және Жердің өзегінде шоғырланған. Қазіргі уақытта Ресейдегі ең ірі (игерілмеген) палладий кен орны Мурманск облысында (Федорово-Панский интрузивті массив) орналасқан.
 | Бұл — химия бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Автор: www.NiNa.Az
Жарияланған күні:
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, seks, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, порно, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, +18, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер, xxx, sex
Palladij lat Palladium Pd elementterdin periodtyk zhүjesinin VIII tobyna ornalaskan him element at n 46 at m 106 42 Tygyzd 12020 kg m balku t 1552 S Platinalyk metalga zhatady Ony algash 1803 zh agylshyn galymy U H Vollaston ashkan 1766 1828 Element Pallada asteroidynyn kurmetine atalgan Zher kyrtysyndagy salmak molsh 110 6 Tabigatta turakty 6 izotopy bar Palladij saf zhәne himikalyk kosylystar tүrinde kezdesedi 46 Rodij Palladij KүmisNi Pd Pt Periodicheskaya sistema elementov46 PdZhaj zattyn syrtky bejnesiKүmis ak zhumsak tutkyr iilgish metallAtom kasietiAtauy simvol nomiriPalladij 46Top tipiAuyr metaldarTop period blok10 5 dAtomdyk massa 106 42 1 m a b g mol Elektrondyk konfiguraciya Kr 4d10Қabykshalar bojynsha elektrondar2 8 18 18Atom radiusy137Himiyalyk kasietteri139 6163 4e 65 2e 802 20 Poling shkalasy 0 987Totygu dәrezheleri0 1 2 3 41 shi 804 4 kDzh mol eV 2 shi 1870 kDzh mol eV 3 shi 3177 kDzh mol eV Zhaj zattyn termodinamikalyk kasietteriTermodinamikalyk fazaҚatty deneTygyzdyk 12 02 g sm Balku temperaturasy1554 CҚajnau temperaturasy2940 K17 24 kDzh molBulanu zhyluy372 4 kDzh mol25 8 Dzh K mol Molyarlyk kolem8 9 sm molkysymy P Pa 1 10 100 1000 10 000 100 000T K 1721 1897 2117 2395 2753 3234Zhaj zattyn kristalldyk torytekshe betke bagyttalgan3 890 A274 KBaska da kasietteri 300 K 71 8 Vt m K 121 GPa44 GPaPuasson koefficienti0 39Moos kattylygy4 75400 600320 6107440 05 3Palladij Pd Manyzdy mineraldary stannopalladenit Pd3Sn2 plyumbopalladenit Pd3Pb2 breggit Pt Pd Ni S t b Batys Қazakstanda kezdesedi Kesek Palladij akshyl kүmis tүsti taza kүjinde zhumsak iilgish onaj ondeledi kiyn balkityn auyr metall tygyzd 12 02 g sm balku t 1552 S kajnau t 2940 S erekshe kasieti 1 kolem Palladij 900 kolem sutekti siniredi Өz tobyndagy baska metaldarga karaganda belsendiligi zhogary Totygu dәrezheleri 2 kejde 4 600 800 S ta auamen kүngirt oksid plenkasyn PdO tүzedi Ystyk koncentrli H2SO4 pen HNO3 te zhәne patsha aragynda eridi Palladij platinamen birge ondiriledi de kobine nikel ondirisinde kosymsha onim retinde alynady Palladij elektrtehnikada tis saluda altyn kүmis platinamen korytpalary dәl aspaptar zhasauda gaz sinirude zhәne katalizator retinde koldanylady Tabigatta kezdesuiZher kyrtysyndagy en sirek elementterdin biri onyn klark sany 1 10 6 Ol tabigi tүrde allopalladij metalaralyk mineraldar palladij platina stannopalladinit Pd3Sn2 zhәne t b zhәne baska kosylystar palladit PdO braggit Pd Pt Ni S zhәne t b tүrinde kezdesedi Palladijdin 30 ga zhuyk mineraly belgili Ol baska platina metaldarymen birge zhүredi onyn әrtүrli shogindilerdegi platinoidtar kospasyndagy molsheri 25 60 aralygynda bolady Golshmidt bojynsha elementterdin geohimiyalyk klassifikaciyasy bojynsha barlyk platinoidtar siyakty ol siderofilderge zhatady yagni temirge zhakyndygy bar zhәne Zherdin ozeginde shogyrlangan Қazirgi uakytta Resejdegi en iri igerilmegen palladij ken orny Murmansk oblysynda Fedorovo Panskij intruzivti massiv ornalaskan Bul himiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet